We leven van fictie, niet van feiten

Op de Dies – de dag van de oprichting van de universiteit – van mijn Erasmus Universiteit Rotterdam werd een symposium gehouden onder de overkoepelende titel:
Zijn we niet bezig allemaal een beetje gek aan het worden?’
Mijn lezing droeg als titel:
We leven van fictie, niet van feiten’.
Hieronder is deze als pdf bijgevoegd.
Wie ook de andere lezingen wil horen, kan deze link kopiëren die naar de registratie van het symposium voert – deo volente dan – en ook lezingen bevat van collega-hoogleraren socioloog Han Entzinger over de migratiemythe en internationaal jurist Jaap de Zwaan over de noodzaak van intensivering van de Europese Unie.
https://eur.cloud.panopto.eu/Panopto/Pages/Viewer.aspx?id=ab83811b-672b-4e6c-af47-b21a0088fc18&start=4666.999724254998

 

Lees meer

Wat maakt De Sterke Leider?

Nieuwe Ankers - 4 november 2024

De behoefte creëert De Sterke Leider. In vredige en voorspoedige tijden laten we een soort veredelde boekhouder premier of president worden. Dan gaan we ons ook liever bezig met het ‘in de markt zetten’ van de BV IK.
In verwarde en frustrerende tijden beseffen we dat we het zelf helemaal niet redden om te worden wie we willen. Dan kiezen we iemand die in zo weinig mogelijk op ons lijkt. De rijke, de gladjanus, de Bokito, de orator, de meest onbeschaamde. Met de mooist klinkende beloftes.
Maar het idee dat politiek nu alleen nog maar theater is waarin de ‘performer’ wint die zich het beste kan voordoen, vergist zich.
Het is de schijn, natuurlijk, die het applaus oplevert, wie het beste een rol speelt. Maar het gaat niet minder om de successen.
Dit was de kern van het advies dat Machiavelli aan De Vorst geeft hoe de macht te behouden en de Staat te voeren:
‘Iedereen ziet wat je schijnt, weinigen voelen wat je bent’.
Maar hij voegt er direct aan toe:
‘Bij de daden van alle mensen (…) kijkt men altijd naar het uiteindelijke resultaat’.
Over deze ‘psychopolitiek’ van de  macht praat ik in een aflevering van Nieuwe Ankers met Paul van Liempt.

Link naar bron

Koekoek Eenzang?

Bureau Queneau - 06 10 24

Is er sprake van ‘Koekoek Eenzang’ in de media?
We hebben het over de kwaliteitsmedia. Hiertoe worden intussen de Publieke Omroep en het AD en De Telegraaf ook gerekend.
We hebben het dus over de ‘massamedia’, hoewel dit een begrip van gisteren aan het worden is.
Moeten we niet ook de mediaberichten van de universiteiten en de actiegroepen ertoe rekenen? En succesvolle sociale media?
Hoe dan ook:
Intellectueel conformisme’.
Zo noemde de Canadese intellectueel en oud-politicus Michael Ignatieff onlangs de zich progressief noemende kringen in zijn Canada en Amerika.
Dat was in het Amsterdamse debatcentrum De Balie.
Ik noem de houding van vrijwel álle kleine en grote mediaplatforms – dus ook Google e.d. zo:
‘Commercieel conformisme’.
Is dit niet een vorm van cynisme dat als een politieke boemerang terugkomt? Bijvoorbeeld in de vorm van toenemende polarisatie?
Hierover en over andere aanpalende zaken praat ik met Frank van Hoorn, maker van de podcast ‘Koekoek Eenzang’.
Via de link hieronder te beluisteren.
Of ga naar zijn website:
www.queneau.nl.
Daar zijn meer gesprekken te beluisteren.

 

Link naar bron

Turmps nieuwste slogan: Come Together!

Velen die zich progressief of  ‘links’ noemden lijken bedwelmd, zo niet helemaal de draad kwijt.
Sinds de enorme zege van de PVV in november.
En nu na de zeges van Donald Trump bij de eerste Republikeinse voorverkiezingen.
Waarom?Na alle polarisatie lijkt het geheim van Trump nu wat hij in Iowa plotseling riep:
Come Together!
We kennen het refrein van The Beatles:
Come Together. Right Now. Over Me.
(Want ik ben de sterkste).

Link naar bron

Nieuwe Ankers voor de journalistiek

Nieuwe Ankers

Interviewer Paul van Liempt heeft een eigen Kanaal uitgeworpen. Nieuwe Ankers heet het.
Hij sprak met mij over mijn visie op de huidige journalistiek.
En over hoe een journalist zich in deze tijden het beste kan opstellen.:
als een huisvriend: Zelfbewust en dienstbaar.
Over de vraag hoe AI ons wereldbeeld, misschien wel ons hele bewustzijn, zal beïnvloeden een volgende keer..

 

Link naar bron

Zijn we decadent?

EW Magazine - 28 12 2023

Wanneer wordt een samenleving decadent?
Als de woorden ‘kansen’ en ‘prestatie’ en ‘positief mensbeeld’ taboe worden.
Als de oproep om ‘Een Sterke Staat’ het modewoord van de dag wordt.
Zo denken BN-ers als bestsellerauteur Joris Luyendijk.
Waarom? ‘Ik heb een vrij negatief mensbeeld ja’.
Dat heb ik niet.
Vandaar een essaytje over decadentie.

Link naar bron

De tattooshop als supermarkt

Nos.nl ; NH Nieuws - 27 december 2023

Alleen al in Amsterdam is het aantal tattooshops in tien jaar tijd gestegen van 94 naar 421. Zo blijkt uit cijfers van de Kamer van Koophandel. Elders in het land is dezelfde toename te zien. Omroep Brabant meldt me dezelfde cijfers. En dat, als deze toename zich doorzet, er in Brabant over vijf jaar meer tattooshops zullen zijn dan supermarkten.
Mijn antwoord op de vraag waarom is dezelfde als die welke ik neerschreef in mijn boek ‘Optocht der Tattoos. De jacht op een betekenisvol bestaan’. In mijn antwoorden komen, merk ik, wel vaker de woorden ‘mode’, ‘conformisme’, ‘sociale media’ en ‘copycat-gedrag’ voor.
Eén antwoord moet ik ook nu nog schuldig blijven.
Namelijk op de vraag: ‘Wat komt hierna?’.
Misschien wordt het dankzij AI nóg gemakkelijker, en nóg leuker, om een héél geinig of kinky filmpje te posten. Ook van zichzelf zónder tattoos.
Misschien zal het jaar 2024 hier enige voortekenen van geven.
Hoe dan ook, een Olympisch mooi jaar toegewenst.

Link naar bron

Waarom is ‘7 oktober’ geen pogrom?

EWMagazine - 9 november 2023

Uitgerekend rond het 85e herdenkingsjaar van de Kristallnacht in Nazi-Duitsland wordt de slachtpartij door Hamas op 7 oktober 2023 op joden door sommige schrijvers teruggebracht tot een ‘gewone’ terreurdaad, een in een lange rij. Dit was geen pogrom, want pogroms zijn van alle tijden. Of zoiets.
Migratiegeleeerde Leo Lucassen schreef deze poging tot vergoelijking op in dagblad Trouw.
Mijn stuk is een repliek.

 

Link naar bron

Onze fictie-filosofen zouden graag koning-filosofen zijn.

EWMagazine - 19 oktober 2023

Dat iedereen zo maar mag vinden wat hij vindt, dat vinden fictie-filosofen als Rob Wijnberg ingewikkeld.
Of ze worden er ‘moe van’ zoals Ilja Leonard Pfeijffer.
Dit soort populaire meningen zijn ondemocratisch, zelfs ongrondwettelijk en mogelijk autoritair.
In onze grondwet staat immers niets over ‘feiten’, de plicht tot objectiviteit of de onderbouwing van een mening.
Artikel 7.1 luidt:
‘Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet’.
Vroeger heette het:
‘De vrijheid van de pers is er voor hen die er een bezitten’.
Nu heeft iedereen een drukpers.
De kakafonie die dit oplevert, moet opgelost worden met de meest geloofwaardige meningen.

 

Link naar bron

Volt wil op weg naar de Totale Technocratie

EW Magazine - 2 oktober 2023

Uit het verkiezingsprogramma van partij Volt:
‘AI-trainingscentra’, hyperloop, ‘kwantumbestendige overheid’, ‘groene fix-teams’ en allerlei hubs en Deltaplannen om de zero-pollution ambition te halen.
Hier wordt De Nieuwe Mens gefabriceerd.
En net als het monster van Frankenstein gebeurt dat door De Wetenschap..
Conclusie:
Uitkijken geblazen met deze zwakstroomdenkers van Volt.

Link naar bron

Wie macht en moraal weet te verzoenen wint de verkiezingen

Al sinds jaar en dag bestaat er het N-word. Minder taboe is het M-woord, de M van Macht.
Maar toch, het is een riskant woord voor een politicus om te gebruiken. Het ruikt naar Poetin of Trump.
Frans Timmermans wil macht, zegt hij.
Maar hij weet nog niet wat hij daarmee precies wil doen.
Pieter Omtzigt wil juist de macht bedwingen ten gunste van de moraal.
Wie vindt de balans, daarover gaat het komende maanden.

Haat is geen deugd. Wacht ons een ketterse campagne?

Voor de aard van de komende verkiezingscampagne houd ik mijn hart vast.
Grote namen als Dilan Yesilgöz (links geweest) en Pieter Omzigt (Oud-CDAér) zijn in enig opzicht afvallige te noemen.
En op afvalligheid volgt meestal haat, karaktermoord en canceling:
het felst uit eigen kring.

Lees meer

Democratie is niet voor bange mensen

EW Magazine - 2 juli 2023

Wat verlangt de doorsneemens van ‘de politiek’? Een beetje rust en een beetje vooruitgang?
Of wil hij of zij er zelf aan meewerken dat de omgeving, tot de hele wereld toe, wordt zoals die het liefst wordt beleefd?
Nu de topleiders van de huidige Nederlandse politieke democratie de een na de ander het bijltje erbij neergooien, is deze vraag van actuut belang.
Daarom kocht ik nieuwsgierig het boekje ‘Democratie is niet voor bange mensen’.
En raakte teleurgesteld. Door de angst, zo niet hysterie, over ‘het klimaat’ lijkt de auteur helemaal niet meer bezig met ‘de democratie’.
Dit is een gevaarlijke ontwikkeling.
Juist nu horen we voluit achter de democratische rechtsstaat te gaan staan.

Link naar bron

Tank op het Leidseplein. Halsema spreekt de taal van Staal.

EW Magazine - 4 juni 2023

Kunst is politiek, zeggen sommige kunstenaars. Sterker, kunst is macht. Dan levert staatsmacht dus de beste kunst op.
En is bij de ‘onthulling’ van de uitgebrande Russische tank op het Leidseplein in Amsterdam de burgemeester de beste opperstalmeester.
Dat laatste bleek ook.
Bij het lezen en horen van de toespraak hoort echter wel de achtergrond bij het gegeven dat Femke Halsema zo’n fan is van provocatieve revolutionaire kunst.
Deze achtergrond is hier te lezen.

Link naar bron

Inflatie: verarming en vernedering vergeet de kiezer niet

EW Magazine - 21 april 2023

In sociaalpsychologisch opzicht is de huidige inflatie een zeer onderschat fenomeen.
Het is nu precies honderd jaar geleden dat in Duitsland de hyperinflatie in de overdrive ging, en ‘het einde van het geld’ betekende.
Deze ‘Umwertung aller Werte’ droeg bij aan de opkomst van Hitler, en uiteindelijk aan Auschwitz.
Want geld is geloof, en als het geloof wegvalt, betekent 6 miljoen ook niet veel.
Dan verliest alles zijn betekenis, dan regeert de wanhoop, roept men om een verlosser.

Lees meer Link naar bron

Voor ons de zondvloed

HP/De Tijd - 4 november 2022

In de strijd rond Cherson heeft de stuwdam in de Dnepr een gigawatt emotionele lading voor zowel de Russen als de Oekraïners.
Als deze wordt opgeblazen stroomt het stuwmeer ter grootte van het Comomeer naar zee, in een tsunami van vele meters hoog.
En neemt het koelwater van de kerncentrale bij Zaporizja mee.

Link naar bron

Het boerenprotest: wie wind zaait..

HP/De Tijd - 5 augustus 2022

HP/De Tijd, 5 augustus 2022
‘Vandaag op onze zeepkist: Henri Beunders ziet met lede ogen aan hoe de tendens in de media de laatste jaren is omgeslagen en columnisten vurige pleidooien voor censuur van onwelgevallige geluiden houden. ‘Wie zo happig is om op weg naar een veiliger wereld niet de dialoog te zoeken, maar ál het onbetamelijke, onwelvoeglijke en onwelkome te verbieden, kan morgen zelf een spreek- of publicatieverbod verwachten.’

Link naar bron

Tijd van de Tattoo

quest.nl - februari 2022

Deze vragen hoorde je steeds vaker: ‘Help, mijn dochter wil een tattoo!’, of: ‘Mijn schoonzoon heeft tattoos op zijn gezicht, hoe moet ik hier op reageren?’
Vroeger zag je tatoeages vooral bij prostituees, zeelui en criminelen, of juist bij een kleine aristocratische elite. Nu hebben mensen in alle soorten en maten ze.
Hoe brak de tattoo door bij het grote publiek?
Dit artikel in Quest gaat er over, naar aanleiding van mijn boek ”Optocht der tattoos. Jacht op een betekenisvol bestaan’.
Het is een studie geworden over ‘de publieke opinie’ sinds ‘de jaren zestig’, over de veranderlijkheid van wat mooi en lelijk is, en ook over de rol van celebrities en de media.

Lees meer

Welkom in het Hysterische Tijdperk

nrc handelsblad / nrc.next - 26 juni 2021
Ofwel: ‘De magneetwerking van de hysterie’.
‘Bananenmonarchie’ klinkt het in Kamerdebatten. Eurovisie Songfestival is een Hoogmis/Carnaval van diversiteit geworden.
En het EK bevestigt het nog eens: zowel de spelers op het groene altaar, als de fans op de tribunes zijn acteurs geworden.
Maar wat vieren we eigenlijk? Onszelf?
Hoe dit ook zij, we leven in hysterische tijden.
Alleen verbazing kan ons tot rede brengen.

Lees meer

Misdaad en Straf: welke rol spelen emoties in de rechtsstaat?

BNR-radio/podcast heeft elke week een dagelijkse serie gesprekken over een thema, the Big Five gedoopt. Dit keer over het strafrecht, met een chef reclassering, oud-directeur Gevangenis, Officier van Justitie, een strafpleiter.
Art Rooijakkers en ik spraken over mijn boek Hoeveel recht heeft de emotie?

Welke techniek helpt bij het weren van nepnieuws?

BNR Radio/Slimme Koppen - 14 april 2021

De enorme hoeveelheid desinformatie die wordt verspreid via sociale media en andere platformen zorgt ervoor dat veel mensen sceptisch worden als het aankomt op nieuws, en ook de traditionele nieuwsorganisaties. Terwijl die media juist ook onmisbaar zijn in de samenleving. De uitdaging is daarom deze: hoe kunnen we oude en nieuwe techniek inzetten in het belang van kwaliteitsjournalistiek? En hoe zorg je dat we nog het verschil kunnen zien tussen ‘echt’ en nepnieuws?
Uitdager van de vierde uitzending van BNR Slimme Koppen is Henri Beunders historicus en emeritus hoogleraar Ontwikkelingen in de Publieke Opinie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij ziet meer heil in het vrijwillig beperken van het dagelijkse media-bombardement. En heeft daar een formule voor. Zo kunnen we vaker afwegen wat wel en niet voor ons van belang is. Dat voorkomt teveel stress, en dus vatbaarheid voor nepnieuws.
De Slimme Koppen van deze uitzending zijn Boris Veldhuijzen van Zanten oprichter en CEO van The Next Web en Job Tupan senior adviseur van Diversion Bureau voor Maatschappelijke Innovatie. Zij hebben zowel innovatieve als sociale ideeën om de uitdaging op te lossen. Weten welke dat zijn? Luister dan de podcast!
In BNR Slimme Koppen gaat Diana Matroos op zoek naar innovatieve oplossingen voor belangrijke thema’s. Abonneren via: www.bnr.nl/slimmekoppen.

Link naar bron

De hokjesmaatschappij

HP/De Tijd. zie ook: https://binamedia.nl - 23 maart 2021

Iedereen zijn eigen hokje

Hoewel het individu in theorie bevrijd is, is de neiging om mensen in hokjes in te delen op basis van hun opvattingen de afgelopen jaren steeds sterker geworden. Tegenstellingen worden hierdoor verder uitvergroot: je bent ‘woke’ of een racist – of, in tijden van corona: je bent een wappie of een schaap. Waar komt dit verschijnsel vandaan, en wat kunnen we eraan doen?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:

Geschreven door: Bina Ayar
Link naar bron

Grootspraak. Jort Kelder Podcast over Hugo de Groot en de lessen voor nu

www.hugodegroot.nl/grootspraak - 15 maart 2021

400 jaar na zijn ontsnapping… de lessen van de humanist en rechtsgeleerde Hugo de Groot voor ons 21e-eeuwers.
Jort Kelder spreekt in een serie gesprekken met mensen over diverse thema’s die ook nu van belang zijn.
Met biograaf Henk Nellen, politiek commentator en historicus Geerten Waling en mij over de rol die de media in de 17e eeuw speelden. En nu.
En, vooral, zijn er eigenlijk verschillen tussen de lawine van ‘gedrukte chaos’ aan brochures en pamfletten toen, en de sociale media als facebook en twitter en instagram en tiktok?
Het gesprek komt vanuit Slot Loevestein, ongeveer naast de kist waarin Hugo de Groot in 1621 uit het slot ontsnapte.
Beluister ze allemaal, maar zeker onze aflevering:
Polemiek.

Link naar bron

De mediatafel: over waarheidsvinding in de journalistiek

De Nieuwe Wereld - 10 maart 2021

Wat is de waarheid in de journalistiek? En kan onderzoeksjournalistiek behalve veel voordelen ook nadelen hebben? Zoals verdere afbrokkeling van het vertrouwen in de overheid en andere instituties?
Hierover een debat op de website-tv De Nieuwe Wereld van filosoof Ad Verbrugge en journalist Paul van Liempt, met de oprichter en directeur van het vooral onderzoeksjournalistieke platform Follow the Money – ftm.nl – en ondergetekende.
Het werd een origineel gesprek.

Link naar bron

Libris Shortlist mooiste covers van 2020

Libris - 15 december 2020

Optocht der tattoos is beland op de shortlist van de twintig mooiste covers van 2020. Met dank aan studio Jan de Boer. Best wel mooi, als we bedenken dat er zo’n 20.000 titels in de boekhandel verschijnen. Ik heb er niet meer aan gedaan dan deze cover uit een aantal ontwerpen te kiezen. Nu nodigt Libris iedereen uit te kiezen welke de mooiste is van deze twintig. Gaat u gang. Er zitten veel mooie bij.

Link naar bron
Libris - 15 december 2020

Optocht der tattoos is beland op de shortlist van de twintig mooiste covers van 2020. Met dank aan studio Jan de Boer. Best wel mooi, als we bedenken dat er zo’n 20.000 titels in de boekhandel verschijnen. Ik heb er niet meer aan gedaan dan deze cover uit een aantal ontwerpen te kiezen. Nu nodigt Libris iedereen uit te kiezen welke de mooiste is van deze twintig. Gaat u gang. Er zitten veel mooie bij.

Link naar bron

Optocht der tattoos

De Geus - 28 januari 2020

De tattoo is bezig aan een ware triomftocht door de westerse wereld. Was het vroeger het handelsmerk van de zeeman of rebel, nu is het onderdeel van een nieuwe tijd: die van het lichaam, getekend, veranderd, verbeterd, versierd en met trots getoond. Wat is de betekenis van deze bonte cultuur?

Link naar bron

Hoeveel recht heeft de emotie?

UAP - 15 mei 2018

Wie bepaalt welk afwijkend gedrag wordt bestraft, hoe en hoe zwaar? Daarover gaat mijn nieuwe boek. Is dat altijd de rechter? Of spelen de media, advocaten en activisten nu de hoofdrol? Of de slachtoffers en nabestaanden? Of de samenleving, wij zelf dus, via de stembus of de digitale schandpaal? Een van mijn stellingen: de burger moet meer inspraak krijgen.

Enkele reacties:
‘wonderschoon’ (sheila Sitalsing)
‘een genot om te lezen’ (Dorien Pessers)

Link naar bron

Onderzoeksjournalistiek in Nederland – Stand van zaken 2018

De minister van OCW heeft besloten om jaarlijks 5 miljoen euro te besteden aan de versterking van de onderzoeksjournalistiek in Nederland.
Om meer zicht te krijgen op het huidige landschap van onderzoeksjournalistiek heeft hij in de lente van 2018 opdracht gegeven een inventarisatie te maken.
Hierbij het rapport dat ik samen met onderzoekers van de DSP Groep heb vervaardigd, gepubliceerd in juni 2018.
Click met rechter muisknop op ‘Lees Meer’ en dan op In Nieuw Venster Openen.

Lees meer

Hoeveel media kan de democratie verdragen?

#WOEST De kracht van verontwaardiging

Boze burgers kunnen soms de democratische rechtsstaat uitdagen, of op de proef stellen.
Verontwaardiging kan echter ook vaak uiting zijn van grote betrokkenheid, teken van een levendige democratie.
Welke rol spelen de oude en, vooral, de nieuwe media bij de explosies van woede en onbehagen in de huidige politiek en maatschappij?

Lees meer

Conflict en Media

Conflict. Over conflict en conflictbeheersing - 2016

Aangezien zowel het begrip conflict als het begrip media een waaier van betekenissen heeft, en de relatie tussen beide begrippen dus ook een grote variëteit kent, is het ene doel van dit hoofdstuk deze relatie in zijn volle breedte te belichten. Het andere doel is een schets te geven van de verschillende rollen die ‘de media’ hebben gespeeld bij het ontstaan, het verloop en het einde van conflicten. Aangezien er, zo is de kern van het betoog, nauwelijks een periode is aan te wijzen waarin de relatie tussen conflict en media lange tijd stabiel bleef, kan dit artikel niet anders dan een historische beschouwing zijn.

Lees meer

Polimedia

Een nationaal project dat mijn medewerkers Max Kemman, Martijn Kleppe en ik leiden is een Clarin-project, getiteld: Polimedia. Dit project, samen met de TU Delft, de KB en Beeld & Geluid, wil koppelingen leggen tussen de Handelingen van de Tweede Kamer, de kranten, radiobulletins en tv-programma’s. Hieronder volgt een korte uitleg over het project.

Voor meer info: zie www.polimedia.nl Verder lezen “Polimedia”

AXES-project

Een groot Europees onderzoeksproject, gefinancierd door de EU, waar ik aan mee doe is het AXES-project. Dit project beoogt een multimediale zoekmachine te bouwen om al het bestaande audiovisuele archiefmateriaal beter te kunnen vinden en analyseren. Met mijn Erasmus-team (Martijn Kleppe, Max Kemman, Jill Briggeman) onderzoeken wij wat de diverse groepen burgers – professionals, academici, thuisgebruikers – willen en kunnen als het gaat om het vinden van informatie en bewegende beelden op internet en in archieven. Hieronder volgt een korte uitleg over het project.

Voor meer info: zie www.axes-project.eu

Verder lezen “AXES-project”

CLARIN-NL

In het project Polimedia.nl hebben we de Handelingen van het Nederlandse parlement gekoppeld aan media-databanken, zoals de dagbladen en teksten zoals die zijn uitgesproken door het radiojournaal. Deze applicatie is voor een ieder te gebruiken om met een druk op de knop te kunnen zien wat de media zoal schreven over wat er in het parlement werd besproken en gedaan. In het huidige project Talk of Europe zullen de Handelingen van het Europese Parlement worden gecureerd en gekoppeld aan nationale databanken. Dit project doen wij – Max Kemman, Martijn Kleppe, Jill Briggeman en ik – samen met de VU, Dans, NISV, en de initiator Clarin.nl/Clarin Eric, gesubsidideerd door NWO/OCW. Hieronder volgt een korte uitleg over het project.

Voor meer info: zie http://www.talkofeurope.eu/

Verder lezen “CLARIN-NL”

De Balkan, bedacht en bezocht. Reis door Albanië en omstreken

NBD Biblion - 2015

Anno 2015 is Albanië al bijna tien jaar aspirant-lid van de EU. En toch klinken Ouagadougou of Timboektoe intussen vertrouwder dan Tirana of Gjirokaster. En positiever ook wellicht. En dat is de reden dat ik er wel eens een kijkje wilde nemen. Waardoor wordt ons beeld van een land meer bepaald? Door alle verhalen die we er, ooit, over hebben gehoord, gelezen en gezien? Of door de feiten van het nieuws, de interpretatie door de geschiedschrijving, de ambities van de huidige politiek, zoals van de Europese Unie?

Lees meer

Nieuwsvoorziening in de regio: leegte in het landschap

DSP Groep - 2014

Dit onderzoek, uitgevoerd door DSP-groep en prof. Henri Beunders, gaat over de relatie tussen gemeenten en onafhankelijke lokale en regionale media. We willen weten wat gemeenten vinden van de maatschappelijke functie van de onafhankelijke media en de bijdrage die zij vanuit die functie leveren aan de nieuwsvoorziening over gemeenten. Ook gaan we in op hoe gemeenten hun eigen informatie- en nieuwsvoorziening beoordelen. We hebben in dit onderzoek veldwerk gedaan in drie gemeenten: Almere, Barneveld en Deventer en cases bestudeerd in Bloemendaal, Culemborg en Zutphen.

Lees meer

Good morning, Africa!

NBD Biblion - 2014

Afrika is een nog groter continent dan menigeen denkt. India, China, Europa en de VS passen er moeiteloos in. De vraag is of ‘Afrika’ wel bestaat, zo divers als het is. Sommigen zeggen dat migratie het enige gemeenschappelijke kenmerk is. Migratie op de fiets door zuidelijk Afrika: dat is wat ik heb gedaan. Van Nairobi naar Kaapstad, door Kenia, Tanzania, Malawi, Zambia, Botswana, Namibië en Zuid-Afrika. Dat betekende fietsen door steppen, door maisvelden, door vlaktes, door woestijnen en uiteindelijk door de citrus- en wijngaarden van Zuid-Afrika, 6.500 kilometer lang. Tijdens deze tocht heb ik foto’s genomen, en gedachten opgeschreven. U vindt ze tezamen in dit boek.

Lees meer

Evaluatie Commissariaat voor de Media 2007-2011

DSP-groep - 2013

Het Commissariaat voor de Media heeft als uitgangspunt de onafhankelijkheid, pluriformiteit en toegankelijkheid van het media-aanbod te beschermen en draagt zo bij aan de vrije meningsvorming in Nederland. Functie en taken van het Commissariaat zijn geregeld in de Mediawet. Op het Commissariaat is de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen van toepassing. Deze Kaderwet bepaalt dat elke vijf jaar een beoordeling van de doelmatigheid en doeltreffendheid van zelfstandige bestuursorganen plaatsvindt. In dat licht heeft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) DSP-groep opdracht verleend voor de evaluatie van het Commissariaat voor de Media in de periode 2007-2011.

Lees meer

Voer voor kwartiermakers

Programma Politie en Wetenschap - 2012

Met de aanvaarding van de ontwerp-Politiewet door de Eerste Kamer in juli 2012 is de komst van de Nationale Politie een feit. Het gilde van kwartiermakers kan aan de slag met de volgende stap in een omvangrijke omvormingsoperatie: de uitvoering van de ontwerp- en invoeringsplannen. De ambities zijn verreikend. De inrichting van werk en bedrijfsvoering wordt in al haar facetten op de schop genomen. Deze bundel wil de kwartiermakers een handreiking bieden door ‘robuuste’ wetenschappelijke kennis te mobiliseren, die houvast en richting kan geven bij de omvormingsoperatie: als je dan toch bedrijfsvoering of werk opnieuw gaat inrichten, neem dan beproefde inzichten en ervaringen ter harte en doe het vooral zó. Het hart van de bundel wordt gevormd door veertien bijdragen van gereputeerde auteurs, die allen vanuit hun wetenschappelijke achtergrond en onderzoek- en praktijkervaring een wezenlijk aspect van de politiële opgave onder de loep nemen. Tezamen geven zij een state of the art van (politie)wetenschappelijke kennis en onderzoek.

Lees meer

Niet te moeilijk graag: de verkleutering van het publieke debat

Boom - 2012

In Nederland viert de infantilisering hoogtij, oordeelt menig nuchtere waarnemer. Het maatschappelijk debat wordt beheerst door soundbites, oneliners en andere hapklare brokken. In parlementair Den Haag is mediageniek-zijn verheven tot de hoogste deugd. Denkers en beschouwers hebben afgedaan, en wie de kunst van het dissen niet beheerst krijgt vroeg of laat de rekening gepresenteerd. In kranten en op tv verdringt het infotainment achterhaalde waarden als nuancering en analyse. Zo overspoelt de egaliserende, simplificerende amusementscultuur gaandeweg de hele maatschappij. Kunnen we echt van een culturele ‘dumbing down’ spreken, zoals de Engelse socioloog Frank Furedi in zijn geruchtmakende Waar zijn de intellectuelen? betoogde? Of is dat weer zo’n typisch voorbeeld van het ongefundeerde gesomber? In Niet te moeilijk graag buigen vooraanstaande publicisten zich over deze vragen. Lijdt Nederland aan acute verkleutering?

Lees meer

Tien jaar zonder Pim

Karakters Uitgevers - 2012

Op 6 mei 2012 is het precies 10 jaar geleden dat Pim Fortuyn op het Hilversumse Mediapark werd vermoord. In deze bundel komen hoofdrolspelers van destijds aan het woord, terugblikkend op die bijzondere periode. Wat hebben we verloren en geleerd?

 

Lees meer

De toekomst begint vandaag: dilemma’s voor de politie in de maatschappij 3.0

Directie HRM Nationale Politie - 2012

Wat betekenen social media en internet voor het politiewerk? Die vraag beantwoordt professor Beunders van de Erasmus Universiteit in deze paper. Een van de boodschappen die hij geeft, is dat het politiewerk de laatste decennia weliswaar sterk is beïnvloed door technologische uitvindingen, maar dat de kern van het politiewerk niet is veranderd. Politiewerk gaat om de mens. Nu is al duidelijk dat het werk van de politie in de multiculturele, hoogtechnologische consumptiemaatschappij complexer en moeilijker is dan vroeger. Elke agent moet een ‘gevorderde diender’ worden. In digitaal opzicht, maar niet minder in communicatief opzicht op straat. Elke agent moet kennis hebben van de eerste beginselen van programmeren om de beschikbare software goed te kunnen gebruiken. Een gevorderde diender neemt deel aan de ‘community’, deelt zoveel mogelijk data met de burgers en spreekt verkeerde of racistische informatie tegen. Hij zet de technologie in om efficiënter te werken, maar blijft present in de fysieke ruimte. Als ordehandhaver én communicator.

Lees meer

Crisisbeheersing andermaal belicht: denken en doen is niet hetzelfde

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties - 2007

Crisisbeheersing is bij uitstek een terrein, waarbij de uiteindelijke toets op effectiviteit en efficiëntie pas plaatsvindt als zich daadwerkelijke crises voordoen. In de afgelopen twee jaar is de Nederlandse samenleving – gelukkig – verschoond gebleven van echte, grootschalige rampen. Toch heeft de aandacht voor nationale veiligheid en crisisbeheersing in dezelfde periode een enorme vlucht genomen. Altijd is verbetering noodzakelijk in de infrastructuur van de communicatie. Belangrijker nog is het blijvende besef dat een ongeluk meestal in een klein hoekje zit. De techniek is hemel op aarde als het werkt, en een hel als het niet werkt. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de mens zelf. Want de mens, de burger zelf, zit inderdaad nogal vreemd in elkaar. In veel opzichten niet anders namelijk dan de eerste Homo Sapiens, en tegelijkertijd reageren velen van ons door de totaal andere omstandigheden (andere mediawereld, andere politieke cultuur, ander normen en waardenpatroon) op cruciale momenten net weer even anders dan gedacht. Alleen door het veranderende gedrag van de medemens/mediamens goed te observeren, kun je ontdekken dat, bijvoorbeeld, velen liever een ramp filmen dan 112 bellen.

Lees meer

Grensoverschrijdingen geduid: over seksueel misbruik in katholieke instellingen

Valkhof Pers - 2011

Het seksueel geweld in instellingen van de rooms-katholieke kerk heeft veel media-aandacht getrokken. Afkeurenswaardige seksuele praktijken van verschillende van haar dienaren, in tientallen jaren en verspreid over de continenten, tasten met terugwerkende kracht het kerkelijk imago aan, en volgens velen mogelijk de kerkelijke aanspraken op universele waarheid en de daarop gegrondveste moraliteit. De rooms-katholieke kerk lijkt er niet op voorbereid om een antwoord te vinden op de aanklachten tegen haar gesloten cultuur van decennia en het machtsmisbruik dat daarbinnen plaatsvond. De schrijvers willen in dit boek ingaan op een aantal achterliggende kwesties.

Lees meer

Pers en Politie in Amsterdam

Bas Lubberhuizen - 2010

Politieagenten en journalisten hebben veel gemeen. Ze willen beiden onrecht aan het licht brengen, en de waarheid ook. Aan de andere kant: de politie kan de media informatie onthouden of zelfs een krant of tv-zender sluiten. De pers kan de publieke opinie bewerken en aan haar kant krijgen. En tegen een publieke opinie kan, als het er op aan komt, geen ‘sterke arm’ op. Beunders beschrijft hoe de twee functies zich sinds 1848 hebben ontwikkeld en wat dat betekende voor hun onderlinge verhouding. Dat levert een fascinerende geschiedenis op, want juist in Amsterdam, waar de publieke opinie altijd wat luider wordt verwoord dan elders, leven de twee beroepsgroepen soms op gespannen voet met elkaar.

Tien opmerkelijke, historische zaken belichten de praktijk, waaronder: het Palingoproer (1886), de verdwijning van Jopie de Nigtere (1939), de Februaristaking (1941) en de Japanse koffermoord (1965). Ze worden geschreven door enkele co-auteurs, onder wie Marcella van der Weg.

Lees meer

From Exaltation to Exorcism

Forthcoming - 2009

In this special collection of essays, written during the past 15 years, a remarkable scetch is given of all the socio-cultural dynamics that led to the turmoil of the ‘Revolt of the People’ in 2002 and beyond. Despite efforts to exorcize the sacrligeous voices – Fortuyn Van Gogh, Hirsi Ali and now perhaps Wilders? – who embodied this revolt, the once thought to be so solid consensus (draagvlak) based framework of Dutch culture, politics and arts seems to be irreversibly shaken.

Lees meer

De virtuele lont in het kruitvat

Erasmus Universiteit - 2008

Welke rol spelen oude en nieuwe media in de mobilisatie van protest van burgers? Is er een wezenlijk verschil tussen de mechanismen van het ontstaan, mobilisatie en succes van protestbewegingen tegen overheidsbeleid in het huidige internettijdperk en de wereld waarin de klassieke media – krant, radio, televisie, weekblad – domineerden? In deze studie, aan de hand van case studies, wordt betoogd dat het vooral de angst voor en onbekendheid met de nieuwe media en communicatiemiddelen – internet, gsm bv – is die zorgen voor ‘strategic surprises’ over de erupties van protest. De studie sluit af met aanbevelingen over de vraag hoe om te gaan met via de nieuwe communicatiemedia op gang gebrachte vormen van protest.

Lees meer

Stadsbestuur dichtbij huis

Gemeente Rotterdam - 2006

Sinds jaar en dag wordt er geklaagd over de stroperige staat, op landelijk niveau maar ook op locaal niveau: te veel partijpolitiek gekissebis, te weinig daadkracht, te weinig inspraak voor de burgers, te veel geldverspillende bureaucratie. De ‘kloof tussen overheid en burger’ werd een van de thema’s van de afgelopen jaren, naast de problematiek van de multiculturele samenleving, vooral in de grote steden. Burgemeester Opstelten van Rotterdam heeft daartoe in 2005 een commissie aan het werk gezet om een model te ontwerpen voor een stadsbestuur dat daadkracht, betrouwbaarheid en inspraak van de burgers moest koppelen, meer dan in het bestaande model met deelgemeenten en verkokerde diensten het geval is. Dit rapport, in mei 2006 aangeboden, is  het resultaat van deze commissie, bestaande uit prof.dr. Joop van den Berg, prof.dr. Henri Beunders, prof.dr. Theo Camps en mr. Frank de Grave.

Publieke tranen

Uitgeverij Contact - 2002

Emoties zijn zichtbaarder dan ooit. Ze worden niet meer in stilte verwerkt maar openlijk, vaak met (vele) anderen. Waarom worden steeds meer publieke tranen geplengd? Is het spel of ernst? Waarom is de ‘emo-factor’ zo’n grote rol gaan spelen in de maatschappij? En waarom lijkt het eens zo burgerlijk en beheerste Nederland sinds de jaren ’90 ‘kampioen-emotie’ te zijn geworden?

Verder lezen “Publieke tranen”

Link naar bron

Wat je ziet ben je zelf

Prometheus - 2000

De èchte fans reden eind 1999 naar Almere en vergaapten zich aan een meterslange schutting. En wie zich stiekem geneerde voor zijn interesse, keek veilig thuis naar de afvalrace om een kwart miljoen. Wat zegt de populariteit van het programma Big Brother – de wereldprimeur van Endemol – over onze maatschappij en over onszelf? In de laatste decennia is de geborgenheid weggevallen. Bureaucratisering en disciplinering zijn toegenomen; burgers voelen zich verlaten door de overheid, en worden op zichzelf teruggeworpen. Dit heeft geleid tot een wanhopige zoektocht naar de zin van het bestaan, naar nieuwe grenzen, naar nieuwe kicks en uitdagingen.

Link naar bron

De verbeelding van de wereld. De wereld van verbeelding

Uitgeverij Jan Mets, Amsterdam - 1998

Er lijkt geen ontkomen meer aan. Op de rand van deze eeuw is de mens een mediamens geworden. We worden permanent omringd, zo niet overstroomd door audiovisuele indrukken van buitenaf, over heden en verleden, die met een druk op de kop hoorbaar en zichtbaar kunnen worden. Wat betekent deze visualisering van de wereld voor ons bewustzijn en voor de maatschappij waarin we leven. Deze bundel essays heeft dit thema als onderwerp.

Link naar bron

De strijd om het beeld: over de behoefte aan censuur

VUGA Uitgeverij B.V. - 1994

Dit essay uit 1994 bespreekt de groeiende onvrede in de maatschappij, een toenemende behoefte bevrijd te worden van andermans vrijheid, een allengs luider klinkende roep om censuur. Het zichtbaarst is deze onvrede op straat, in graffiti en racistische leuzen, in vernieling van door de overheid geplaatste objecten van kunst en cultuur, en in het inschakelen van de rechter om allerhande voorgenomen of geuite creativiteit te verbieden.

Verder lezen “De strijd om het beeld: over de behoefte aan censuur”

Lees meer

De drang naar Duitsland

Uitgeverij Jan Mets, Amsterdam - 1990

 Van september 1989 tot zomer 1990 was ik correspondent in Oost-Duitsland en versloeg daar voor NRC Handelsblad de leegloop van de DDR, de val van de Muur en aansluitend de ‘drang naar Duitsland’ die eindigde in de hereniging van de twee Duitslanden in 1990. Het boek is een interpreterende kroniek van de gebeurtenissen, geschreven op basis van mijn ooggetuigeverslagen aldaar.

Link naar bron

Weg met de vlootwet

Uitgeverij Octavo - 1984

In de herfst van 1923 sloeg een golf van emoties door Nederland. Aanleiding: het besluit van het confessionele kabinet-Ruys de Beerenbrouck om de oorlogsvloot drastisch uit te breiden. De woorden ‘oorlog’, en ‘vrede’, en ‘bewapening’ lagen plosteling op ieders lippen. De afschuw van de regeringsplannen overheerste. Zeer massale protestdemonstraties volgden, de grootste telde bijna 80.000 deelnemers.

Verder lezen “Weg met de vlootwet”

Link naar bron

Argwaan en profijt

Historisch Seminarium UvA - 1983

De naoorlogse verhouding tussen Nederland en de Bondsrepubliek, het onderwerp van deze bundel, ging onder een slecht gesternte van start. Aan Nederlandse zijde overschaduwde het oorlogstrauma de relatie met de Duitsers, met wie het tegen wil en dank weer verder moest leven. In de decennia die volgden raakten de twee staten meer dan ooit met elkaar verstrengeld: economisch, politiek, militair en ook weer cultureel.

Verder lezen “Argwaan en profijt”

Lees meer

Politie en media: feiten, fictie en imagopolitiek

Programma Politie en Wetenscha - 2005

In deze bijzondere uitgave wordt de complexe relatie tussen politie en media belicht en de ingrijpende veranderingen die zich daarin de laatste jaren hebben voltrokken. De studie geeft een indringend beeld van de spectaculaire veranderingen die het medialandschap heeft ondergaan en van de wijze waarop overheden in het algemeen en politie in het bijzonder daarop inspelen. Geconcludeerd wordt dat ontwikkelingen zoals de mediatisering van de samenleving, de dominante van het ‘beeld’ en de opkomst van het internet, de relatie tussen’journalistiek en overheden’ ingrijpend hebben veranderd.

In 2005 the study was published on The Police Force and the Media in the Netherlands. Subtitle: Facts, fiction and the politics of image. The study is based on a lot of media analysis data, interviews and the historical ‘story’ of the changing relations between the Dutch police force and journalists on the one hand, and the police force and the Public Prosecutor, politics and the public on the other.

Lees meer

Politie en Publiek

Programma Politie en Wetenschap - 2004

Deze studie, waaraan drie andere onderzoekers hebben meegewerkt, bestudeert de impact van oude en nieuwe media op het contact tussen de politie en de burgers. Een van de conclusies: de politie wordt voor haar informatie steeds afhankelijker van het publiek. Voor een deel kan er zelfs worden gesproken van een bondgenootschap tussen ‘burgers en blauw’. De relatie tussen overheid en burgerij is in de afgelopen decennia drastisch gewijzigd. Versterkt door de revolutionaire ontwikkelingen van nieuwe communicatiemiddelen is ze veel gelijkwaardiger geworden.

Verder lezen “Politie en Publiek”

Lees meer

Een plaatje bij een praatje of bron van onderzoek?

Groniek 187 - 2010

Er was een tijd dat afbeeldingen niet zo belangrijk werden gevonden. Tegenwoordig is dat wel anders. Martijn Kleppe en Henri Beunders beschrijven in dit artikel de ontwikkeling van het toenemend gebruik van afbeeldingen in het geschiedenisonderwijs en de historische wetenschap. Speciale aandacht is er voor de rol die de fotografie is gaan spelen op het wetenschappelijk toneel.

Lees meer

Greep op de chaos

Platform 2010 nummer 12 - 2010

Is het communicatie-universum van internet wel echt zo nieuw? Hoe onbeheersbaar is onze samenleving eigenlijk en hoe kan de overheid regie houden of krijgen? In zijn bijdrage geeft Henri Beunders, hoogleraar Geschiedenis van Maatschappij, Media en Cultuur aan de Erasmus Universiteit, een antwoord op deze vragen. Ook pleit hij ervoor de ontwikkelingen in een historisch perspectief te zien.

Lees meer

Terrorisme: studies over terrorisme en terrorismebestrijding

Kluwer - 2008

Terrorisme is van alle tijden. Maar sinds de aanslagen op 11 september 2001 heeft terrorisme en terrorismebestrijding steeds meer aandacht gekregen in de Westerse wereld. In deze bundel wordt een actuele stand van wetenschappelijke kennis op het terrein van terrorisme en terrorismebestrijding weergegeven. Het gaat dan niet alleen om de specifieke Nederlandse situatie, maar ook om de inzichten die uit de internationale wetenschappelijke en praktijkgerichte literatuur kunnen worden gedestilleerd. In dit hoofdstuk beschrijf ik de soms complexe relatie tussen media en terrorisme.

Lees meer

Politie, studies over haar werking en organisatie

Kluwer - 2007

De tweede druk van het standaardwerk Politie is in 2007 volledig vernieuwd en uitgebreid. De relevante inhoudelijke ontwikkelingen en organisatievraagstukken rond de politie zijn in dit boek opgenomen. De formeel-juridische kanten van het politiewerk zijn weergegeven, evenals de dagelijks praktijk van het politiewerk. Opgenomen ook is het hoofdstuk van mijn hand over de relatie tussen de politie en de media, die in de afgelopen decennia aan zulke grote veranderingen onderhevig is geweest.

Lees meer

Het Openbaar Ministerie en de media

Kluwer - 2007

Sinds de jaren negentig is de criminaliteitsbestrijding opgerukt naar de eerste plaats van onderwerpen die op de grootste publieke aandacht mogen rekenen. Dit heeft tot een grotere druk geleid op de politie om beter te presteren bij het ‘boevenvangen’, maar niet minder op het OM om daarna de vervolging tot een goed einde te brengen. De verhouding tussen de media en het OM (en omgekeerd) is van groot belang voor de wijze waarop de burgers, de politiek, maar ook de andere burgers in de veiligheidsketen aankijken tegen de organisatie en het functioneren van het OM. Daarover gaat dit hoofdstuk in Rechterlijke Macht.

Lees meer

Ontwikkelingssamenwerking – Van riksja naar revolutie en terug

Van Gorcum - 2007

Waar moet je aan denken als je een campagne gaat voeren om bijvoorbeeld jongeren te betrekken bij vraagstukken over mensenrechten? Of wanneer je een lobby wilt beginnen om in Den Haag of Brussel bepaald onderwerp op de agenda te krijgen? Is het zinvol om te proberen de televisie te interesseren – en goodwill ambassadors – voor het probleem van armoede, onrecht en eerlijke handel? Hoe benader je juist degenen die niet direct geïnteresseerd zijn? Zonder context van de geschiedenis op dit terrein is een goed begrip van de uiteenlopende, en soms strijdig lijkende, ontwikkelingen van het heden niet goed te begrijpen. In deze bundel Wereldburgerschap, dat handreikingen wil geven voor vergroting van de betrokkenheid bij ontwikkelingsproblematiek, heb ik een sociaal-historische schets geschreven van de betrokkenheid van Nederland en Nederlanders bij ontwikkelingssamenwerking en mondiale vraagstukken, onder de titel ‘Van riksja naar revolutie en terug’.

Lees meer

Public Art in a Multicultural Society

Berghahn Journals - 2007

In Western societies, the boundaries of the freedom of expression had traditionally been expanding, while the boundaries of religion and ‘good morals’ had been receding. Since the last decade however, this expansion has slowed down, come to a halt, and ultimately reversed. In Europe, anxiety over the expression of protest through violent means has steadily caused governments to abandon the traditional, seemingly limitless adherence to freedom of expression. Political fear over controversy has come to dominate the climate of commissioning public art. In a polarized world, the debate on wat is tolerable has taken on an acute urgency. The killing of Dutch filmer/writer Theo Van Gogh is a recent and tragic example. The art world itself no longer has an answer. After a half-century of autonomy, it has succeeded in demolishing its own authority by ridiculing every aspect of external criticism. The only solution now will be a new form of dialogue with all stakeholders involved.

Lees meer

The People Conquer The Media

Royal van Gorcum / Palgrave Macmillan - 2004

In the Netherlands at the end of the twentieth century the question was considered to be urgent: what was the history of the Dutch culture in a European perspective? And what was left of it in our globalising world? A volume Accounting for the Past: 1650-2000, with many contributors, was the result in 2001 (English translation 2004, Chinese translation 2007). In the chapter The People Conquer The Media I describe the growing sense of failure of the post war European (and Dutch) political and cultural elites in dissemination high art through the new media like television. ‘The people’ emancipated themselves along different lines of tastes. The European internal market and the fall of the Wall in Berlin meant liberalisation of culture. But this didn’t result in an Americanized McWord but rather a renaissance of the local, the regional and the national in the fields of media and culture. The main characteristic of our times is ambiguity. Verder lezen “The People Conquer The Media”

Lees meer

Het fenomeen Fortuyn

De Volkskrant / Meulenhoff - 2002

In dit boek staan naast redactionele bijdragen interviews met Fortuyn door de jaren heen, columns van onder anderen Remco Campert, Marcel Möring, Jan Kuitenbrouwers, Jan Blokker, Jan Mulder, Kees Schuyt, Martin Bril en twee bijdragen van mijzelf, ook stukken van Pim Fortuyn, die hij schreef op de opiniepagina Forum. ‘Het fenomeen Fortuyn’ is het verslag van de opkomst van een politicus zoals Nederland nog nooit gekend heeft tot en met de eclatante verkiezingszege van zijn politieke erfgenamen.

Lees meer

De monarchie

Prometheus - 2002

In deze bundel over de monarchie in Nederland die werd uitgegeven naar aanleiding van het huwelijk tussen kroonprins Willem-Alexander en Maxima bespreek ik de veranderende relatie tussen vorst, volk en media, van de geboorte van Wilhelmina tot 02-02-02. Oranje probeerde altijd zo veel mogelijk meester te blijven over de media, wat niet altijd lukte. Want: de relatie tussen vorst en volk is net als het leven zelf: veranderlijk.

Lees meer

Oorlog en Herinnering. Een inleiding

Mets en Schilt, Amsterdam - 2000

Hoe wordt het beeld bepaald van ‘de werkelijkheid’, in dit geval van de inzet van Nederlandse militairen op vredesmissies zoals op de Balkan in de jaren ’90? Door schrijvende journalisten, romanschrijvers, ooggetuigen, natuurlijk. Er is een oude traditie dat ook overheden en musea andere vertolkers van de werkelijkheid inzetten, zoals kunstenaars, schilders, tekenaars, en fotografen.

Persfotografen horen tot het gilde der journalisten. Onafhankelijke fotografen hangen ergens tussen de journalist en de kunstenaar in. Zo ook fotograaf Martin Roemers die in 2000 de opdracht aanvaardde van het Legermuseum om het werk van Nederlandse soldaten op de Balkan te fotograferen. Ik schreef het voorwoord bij de catalogus van de expositie in het Legermuseum in Delft.

Oorlogsfotografie. De duistere betekenis van beelden

Uitgeverij Verloren - 2000

Historisch besef is het onderwerp van het liber amicorum dat prof.dr. Piet Blaas bij zijn afscheid van de Erasmus Universiteit kreeg aangeboden. In mijn artikel ‘Oorlogsfotografie. De duistere betekenis van beelden’ beschrijf ik de wisselende kracht die beelden van oorlog in het verre en recente verleden uitoefenden op de publieke opinie en de politiek.

Lees meer

A ticket to

H.Veenman & Zonen - 1999

The question is: Why is the debate about the meaning of images sometimes so stupefyingly vague? Two citations: ‘We try to describe what they (images) do to us, however, most of the time it results in a lot of stammering and stuttering. And then, driven to desperation, we quickly ask the photographer, or the painter, why he or she has made the object in question, what sort of paper, paint, aperture they have used, and what the purpose is of it all’.
‘When I look at Voeten’s photographs, sometimes for a long time and often with a undefinable feeling full of compassion, respect and an inkling of insight into human existence, I feel, despite their sombre content, a certain satisfaction about these photos: ‘because they’re there”.

Lees meer

Waiting for television. Film in the Netherlands, ca. 1900

Meulenhoff - 1995

In this Dutch language volume (1995) Prelude to a New Century. Episodes from the Dutch fin de siècle I wrote the chapter Waiting for Television about the invention of film and the reactions to it in the Netherlands. In the first two decades of the new medium of the two main streams of the new medium – illusion and documentary ‘reality’ – the representation of mostly nationalistic reality was the most popular in the expanding cinematic experience: royalty and colonialism, including the colonial wars.

Lees meer

”t is Naatje’. A rusty memory

Contact - 1995

The creation of national monuments is a difficult affair, certainly when the topic is monuments to remember wars that have no clear cut overall majority ‘collective memory’ to sustain it. And history is a trombone: what seemed a right and glorious past or war today may change in a burning past or war tomorrow. The way we look at our monuments will change accordingly.

This story on the national monument that preceded the present national monument on Dam Square is a story about the attempt to revitalise the national spirit, after the lost war against the Belgians in 1839, through the erection of a monument. It failed. The nickname became: ‘Miss Rubbish’ – to translate it in a polite way. The citizens of Amsterdam didn’t want the monument. They let this be known by joking about it, and cheered when it was erased. The story is an example of failed top-down nationalization of history.

Lees meer

‘Een dure verplichting en een kostelijk voorrecht,’ Dr. L. de Jong en zijn geschiedwerk

SDU - 1995

De tv-serie De Bezetting heeft vanaf beginjaren ’60 het beeld van de Tweede Wereldoorlog in Nederland jarenlang gedomineerd. De maker ervan, dr. L. de Jong, speelde als ‘rijksgeschiedschrijver’ in de verwerking van het trauma van de oorlog decennialang de grootste rol: als verteller, als volksopvoeder, als ‘grootinquisiteur’ over de vraag wie goed was geweest en wie fout. In dit geheel speelden ‘de media’ en zijn ‘media performance’ misschien wel een doorslaggevende rol. Of het nu ging om zijn boeken zelf, de stijl ervan en de presentatie ervan, De Bezetting, of de politieke kwesties waar hij zich mee bemoeide, Lou de Jong was een media-man die ‘de media’ beheerste als geen ander.

Lees meer

De buitenlandse politiek van Nederland, 1918-1924

J.H. Gottmer / H.J.W. Becht - 1991

De Europese vrede was uitgangspunt geweest bij de creatie van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, en eveneens bij de bekrachtiging van de afscheiding van België. ‘Chaque nation a ses droits particulier: mais l’Europe aussi a son droit’, hadden de grootmachten Nederland en België te verstaan gegeven. Deze taak jegens ‘Europa’ werd de basis van het sindsdien altijd verkondigde standpunt dat de onafhankelijkheid van kleine staten als Nederland een Europees belang is. Na de Duitse nederlaag in 1918 was Nederland gedwongen zijn buitenlands-politieke koers te heroverwegen. Sommigen wilden het machtsevenwicht herstellen en de eigen militaire macht versterken. Anderen vonden dat Nederland nu definitief de steven westwaarts moesten richten omdat daar de nieuwe macht lag. Weer anderen vonden elk machtstreven nutteloos en kozen voor principieel pacifisme en afzijdigheid. Hierover gaat het hoofdstuk in deze bundel.

Lees meer

Changing reality

International Conference 'Changing Reality. Power, Media and (Inter)National Behaviour' - 25/26 september 1991

Concerning the truth, people have very few demands, the Dutch professor of sociology A.N.J. den Hollander remarked in 1976. He drew this conclusion after studying the journalism of the ‘muckrakers’ in ’the Gilded Age’ of the United States, one century ago. It may be an old saying, he said, that things are not what they appear. But is it true? A lot of things are just what they seem to be. A lot of other things are open for interpretation, and some things are replaceable by a pseudo-reality. Under the title ‘Changing Reality. Power, Media and (Inter)National Behaviour’, I organised an international conference in 1991 about the difficult relations between politics and the media, and vice versa. The reason was obvious: as Machiavelli has shown, as communism has shown, as the Gulf War has shown, the problems of the media are not in the last place a problem of power, a well perceived phenomenon in especially The Netherlands. At the conference various people spoke and discussed these ‘media matters’: Frits Bolkestein, Elie Kedourie, Ryszard Kapúscínski, Stanislav Andreski, Marc Chavannes, Steven Mosher and Karel van Wolferen. ‘Changing Reality’ (Haagse Drukkerij en Uitgeversmaatschappij, 1992) is the booklet with the proceedings of this conference.

Lees meer

Denkend aan Duitsland: de Pvda, de horzel van de SPD

Wetenschapsraad voor het regeringsbeleid - 1983

Nadere aandacht voor de verhouding tussen de Pvda en haar West-Duitse zusterpartij, de SPD, is nuttig omdat de onderlinge verstandhouding tussen beide socialistische partijen in de jaren zeventig symptomatisch is geweest voor de Nederlands-Duitse betrekkingen, zoals die tot uiting kwamen in de publieke opinie. Het gehele decennium is de SPD de grootste regeringspartij geweest en daarom mede verantwoordelijk voor het ‘Modell Deutschland’; de PvdA bepaalde tussen 1973 en 1977 als regeringspartij het Nederlandse buitenlandse beleid. Maar ook daarvoor en daarna hield de Pvda zich actief bezig met de ontwikkelingen in Duitsland.

Lees meer