De Brandenburger Tor: een moeilijk monument

Uitgeverij Jan Mets, Amsterdam - 1990

Na de val van de Muur in 1989 werd wel gezegd: ‘De tv-golven uit het Westen hebben dan misschien de kracht gehad van een laserstraal, maar wel van de permanente waterdruppel op de rots, die uiteindelijk het communisme heeft vergruizeld’.

In de oratie die ik eind 1990 hield aan de Erasmus Universiteit heb ik deze opvatting trachten te nuanceren aan de hand van de hoogte- en dieptepunten uit de twee eeuwen lange geschiedenis van dit roemruchte monument in Berlijn. Een monument, ook een medium, is een symbool, niet dé oorzaak van omwentelingen. Revoluties zijn de resultante van een mix van oorzaken, ofwel: het gaat om de bekende lont in het kruitvat. De media vormden ook in Oost-Duitsland slechts één van de factoren.

Lees meer