De Duitse stijl van architectuur en design die bekend staat als ‘Bauhaus’ geldt als de bakermat van de moderne ‘international style’: het huis moet een ‘woonmachine’ zijn. Liefst helemaal wit, rechthoekige glazen ruiten van vloer tot plafond, net een plat dak erop, roestvrij stalen stoelen erbinnen, geen schilderij aan de muur. Veel wolkenkrabbers van na 1945 stralen deze ‘nieuwe zakelijkheid’ uit. Ook al gingen aan Bauhaus architecten als onze H.P. Berlage en in Amerika Frank Lloyd Wright voor.
Door het verbod in 1933 door de nazi’s van Bauhaus als  ‘undeutsch’ geldt deze in 1919 opgerichte kunst-, design- en bouwacademie Bauhaus als heilig in Duitsland. Want: antinazi en modern, democratisch en ‘Weltoffen’.
Drie tentoonstellingen tegelijk in de geboortestad van Bauhaus, Weimar, worden nu voor het eerst kritische kanttekeningen geplaatst bij al die beroemde architecten en designers uit de school van Walter Gropius en Marcel Breuer. Menigeen gedroeg zich na 1933 namelijk niet zo antinazi als gedacht.
Sommige kunstenaars, zoals schrijvers, hebben geen Macht nodig om iets op papier te zetten, ze kunnen het zonder veel kosten ook zelf wel verspreiden. Architecten hebben Macht – lees: geld en faciliteiten, dus politiek – nodig om hun werk te realiseren/. Designers hebben fabrikanten nodig. Dat leidt tot compromissen, soms tot collaboratie met de machthebbers.
Kortom, Weimar is zeker nu een bezoek meer dan waard.

Amerika is het enige land ter wereld met ‘funny violence’, grappig geweld. In cartoons, tekenfilms, en natuurlijk de Hollywoodfilms. Zeker de postmoderne HaHaHa!-films van Quentin Tarantino vanaf de jaren negentig.
‘Civil War‘, een film over een burgeroorlog die in de VS is uitgebroken – vandaag, of anders morgen wel – wil niet grappig zijn.
De film is een grabbelton van geweldsscènes uit oude films, en oude verhalen over oorlogscorrespondenten, zoals Lee Miller.
Het effect is eenzelfde soort ‘Pulp Fiction’. Haha, dat verwijst naar Apocalypse Now, haha, dat naar Under Fire, enzovoorts.
Wie wil verbeelden hoe een burgeroorlog kan beginnen, zou er beter aan doen, dit heel klein te laten beginnen.
In een gezin, in een buurt, op school, de sportclub.
En niet de hele geschiedenis van de oorlogsfilm en de oorlogsverslaggeving erbij te slepen.
Zie mijn artikel in het mooie blad Argus,
p.10-11

Almaar meer mensen slikken vitaminen- of mineralenpillen om gezond te zijn of te worden. Of om te dénken dat ze het worden? Waarom?
Een gesprek met de onvolprezen Vlaamse radiomaakstster Sofie Lemaire – ‘De wereld van Sofie’ – over het verschil tussen de ‘weg van deze wereld’-sfeer van een halve eeuw geleden – Wein, Weib und Gesang, en veel sigaretten – en de vergoddelijkte mens van nu die heimelijk in de badkamer een handvol pillen, poeders, drankjes en tabletten naar binnen gooit.
Mijn conclusie:
Zeker als het gaat om onze gezondheid zijn wij, moderne mensen van nu, nog bijna net zo bijgelovig als de middeleeuwer. De ‘handelaren van de twijfel’ – Big Farma – maken hier gretig gebruik van: als je dit supergoedje niét slikt doe je jezelf te kort! De geslaagde medemens ging Henk & Ingrid hierin voor, met alle alternatieve geneeswijzen, kurkuma en himalayazout en wat niet al.
De gestaag dalende curve van het gebruik van alcohol en tabak sinds, zeg, 1980, gaat bijna evenredig gepaard met een stijgende curve in obesitas, anorexia en depressiviteit, met de bijbehorende veel zwaardere medicamenten. Er moet blijkbaar wat in, in ons mens, halffabrikaat van nature, maar vol van verlangen.
De waan heeft een onoverwinnelijke waarheid. Voor zolang als het duurt.

Een gesprek over emancipatie, massacultuur en popmusici als heiligen van deze tijd.

in: Sofie. jrg. 13 nr.2. april 2023, p.20-29.

De Bijlmerramp, de Deventer moordzaak:
filmmakers zijn dol op het verbeelden van historische verhalen.
Is het erg als de feiten daarbij niet altijd strikt worden gevolgd?

De boerenprotesten versterken de kloof tussen stad en platteland, zelfs is er een kier te zien tussen koning en premier.
De publieke opinie is grillig als het weer. Wisselende bewolking verdoezelt de oplopende temperatuur van de aarde en aardbewoners eronder.
Een weerbericht over de hoge- en lagedrukgebieden.

De rechtszaak Depp vs Heard is een wereldwijde blockbuster.
De inzet is smaad.
De kern is de vraag hoe wij als wereldburgers ons moeten gedragen op internet.

Deze vragen hoorde je steeds vaker: ‘Help, mijn dochter wil een tattoo!’, of: ‘Mijn schoonzoon heeft tattoos op zijn gezicht, hoe moet ik hier op reageren?’
Vroeger zag je tatoeages vooral bij prostituees, zeelui en criminelen, of juist bij een kleine aristocratische elite. Nu hebben mensen in alle soorten en maten ze.
Hoe brak de tattoo door bij het grote publiek?
Dit artikel in Quest gaat er over, naar aanleiding van mijn boek ”Optocht der tattoos. Jacht op een betekenisvol bestaan’.
Het is een studie geworden over ‘de publieke opinie’ sinds ‘de jaren zestig’, over de veranderlijkheid van wat mooi en lelijk is, en ook over de rol van celebrities en de media.

Waar winnaars achteroverleunen, kijken verliezers als Poetin de toekomst in.
Hij deed dat al vanaf de val van de Muur.
In het verlangen zijn eigen ego en het tsarenrijk te herstellen.

De mens moet krachtig worden, om op zijn/haar intuïtie te kunnen vertrouwen als het moet.
Dat is mijn antwoord op auteurs als Rutger Bregman die zeggen dat de mensheid i.h.a. wel ok is.
En op auteurs als Arnon Grunberg die – frappez toujours – schrijven dat de mensheid sowieso niet deugt.

Experts die de toekomst voorspellen zijn als chimpansees die met een pijltje naar een dartbord gooien.
Ze raken soms het bord niet eens. Betrokken burgers met gevoel voor cijfers en waarschijnlijkheid doen het beter.

De rellen in Rotterdam ontstonden mede door de aankondiging van het vuurwerkverbod. Ziekenhuizen hebben daar weinig aan. Waarom komt het er dan toch?

Er is sprake van een opmerkelijk tweesporenbeleid bij de massamedia.
Enerzijds een versterkte neiging tot emotionalisering (slavernij, klimaat)
en juist een versterkte neiging naar feitelijkheid als het gaat om corona en het overheidsbeleid.
De reden:
Beide strategieën leveren geld op.
Het gevolg:
commercieel conformisme
NB Het artikel staat op p. 10.
Maar ik geef het hele blad in pdf weer.
Omdat het alleen op papier verschijnt. En omdat ik best wat reclame wil maken voor dit unieke niet-commerciële blad.

Wat moet de reactie zijn na een terreuraanslag als op het vliegveld van Kabul, in de laatste dagen van de Westerse presentie?
Wraak?
Mijn stelling:
‘Wraak kan averechts werken. Je wordt namelijk van slachtoffer zelf dader’.

BNR-radio/podcast heeft elke week een dagelijkse serie gesprekken over een thema, the Big Five gedoopt. Dit keer over het strafrecht, met een chef reclassering, oud-directeur Gevangenis, Officier van Justitie, een strafpleiter.
Art Rooijakkers en ik spraken over mijn boek Hoeveel recht heeft de emotie?

Welke betekenis heeft het maken van excuses voor donkere hoofdstukken uit het verleden? Hier een commentaartje bij drie aardige portretten in NRC.

De enorme hoeveelheid desinformatie die wordt verspreid via sociale media en andere platformen zorgt ervoor dat veel mensen sceptisch worden als het aankomt op nieuws, en ook de traditionele nieuwsorganisaties. Terwijl die media juist ook onmisbaar zijn in de samenleving. De uitdaging is daarom deze: hoe kunnen we oude en nieuwe techniek inzetten in het belang van kwaliteitsjournalistiek? En hoe zorg je dat we nog het verschil kunnen zien tussen ‘echt’ en nepnieuws?
Uitdager van de vierde uitzending van BNR Slimme Koppen is Henri Beunders historicus en emeritus hoogleraar Ontwikkelingen in de Publieke Opinie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij ziet meer heil in het vrijwillig beperken van het dagelijkse media-bombardement. En heeft daar een formule voor. Zo kunnen we vaker afwegen wat wel en niet voor ons van belang is. Dat voorkomt teveel stress, en dus vatbaarheid voor nepnieuws.
De Slimme Koppen van deze uitzending zijn Boris Veldhuijzen van Zanten oprichter en CEO van The Next Web en Job Tupan senior adviseur van Diversion Bureau voor Maatschappelijke Innovatie. Zij hebben zowel innovatieve als sociale ideeën om de uitdaging op te lossen. Weten welke dat zijn? Luister dan de podcast!
In BNR Slimme Koppen gaat Diana Matroos op zoek naar innovatieve oplossingen voor belangrijke thema’s. Abonneren via: www.bnr.nl/slimmekoppen.

Iedereen zijn eigen hokje

Hoewel het individu in theorie bevrijd is, is de neiging om mensen in hokjes in te delen op basis van hun opvattingen de afgelopen jaren steeds sterker geworden. Tegenstellingen worden hierdoor verder uitvergroot: je bent ‘woke’ of een racist – of, in tijden van corona: je bent een wappie of een schaap. Waar komt dit verschijnsel vandaan, en wat kunnen we eraan doen?

400 jaar na zijn ontsnapping… de lessen van de humanist en rechtsgeleerde Hugo de Groot voor ons 21e-eeuwers.
Jort Kelder spreekt in een serie gesprekken met mensen over diverse thema’s die ook nu van belang zijn.
Met biograaf Henk Nellen, politiek commentator en historicus Geerten Waling en mij over de rol die de media in de 17e eeuw speelden. En nu.
En, vooral, zijn er eigenlijk verschillen tussen de lawine van ‘gedrukte chaos’ aan brochures en pamfletten toen, en de sociale media als facebook en twitter en instagram en tiktok?
Het gesprek komt vanuit Slot Loevestein, ongeveer naast de kist waarin Hugo de Groot in 1621 uit het slot ontsnapte.
Beluister ze allemaal, maar zeker onze aflevering:
Polemiek.

Wat is de waarheid in de journalistiek? En kan onderzoeksjournalistiek behalve veel voordelen ook nadelen hebben? Zoals verdere afbrokkeling van het vertrouwen in de overheid en andere instituties?
Hierover een debat op de website-tv De Nieuwe Wereld van filosoof Ad Verbrugge en journalist Paul van Liempt, met de oprichter en directeur van het vooral onderzoeksjournalistieke platform Follow the Money – ftm.nl – en ondergetekende.
Het werd een origineel gesprek.

Erasmus Magazine vroeg zich af hoe wetenschappers zich moeten opstellen in de beoordeling van het coronabeleid.
En vatte de inzichten van enkele wetenschappers, ook die van mij, aldus samen:
Les 1. Vermijd de associaties waardoor je standpunt wordt gediskwalificeerd.
Les 2. Ga niet naar podia waar men baadt in het eigen gelijk.
Les 3. Meld je alleen als écht wat inhoudelijks hebt toe te voegen aan het debat.
Les 4. Bewaak als universiteit je onafhankelijke rol als vrijplaats voor kritiek.

Levensgevoel. Door corona groeit het gevoel voor het niet-voorspelbare, tragische element van het bestaan. Zeker nu virologen denken dat dit niet de laatste pandemie zal zijn. Mogelijk moet de ratio een stap terug doen.

Tatoeages werden lang geassocieerd met rebellen en outcasts, met shock and awe.
Ook strips zochten soms de grenzen op van wat lang als burgerlijk fatsoen werd beschouwd.
Zijn er nog meer links te leggen tussen tekeningen op de huid en die op papier?
In Stripgids schrijf ik er een kort maar mooi geïllustreerd stukje over.

Henk Schiffmacher en Henri Beunders over Optocht der tattoos: Vpro-radio

De morele mars der migranten door Mexico naar de VS ketste af op de grensmuur en op traangas. De Franse demonstranten – de gele vestjes – slagen door het opwerpen van barricades. Ofwel, de macht van de barricade en de grens lijkt het tij mee te hebben. Lees hier mijn opiniestuk over de Franse opstand in de Volkskrant.

Herinneringen en tradities verlammen het handelen in het heden. Hoe kunnen wij vergeten in digitale tijden?
Dit is de vraag die ik beantwoord in het essay ‘Beter achter de rug’ in De Groene Amsterdammer van 4 oktober 2018 (jaargang 142/Nr. 40).

Via deze link kunt u het artikel lezen.
https://www.groene.nl/artikel/beter-achter-de-rug

Opiniestuk in NRC Handelsblad, 12 mei 2018, na de rondgang door het strafrecht. De constatering: iedereen voelt zich slachtoffer. En wil vooral dit: vergelding.
Op 15 mei is verschenen mijn boek ‘Hoeveel recht heeft de emotie? Over straffen in de slachtoffercultuur’. (Amsterdam, AUP)

Bloedbaden uit verre landen raken ons minder, ook omdat we zelf in een slachtoffercultuur leven.

Uit de gebombardeerde stad Oost-Ghouta blogt een 15-jarige jongen bijna dagelijks, als hij bereik heeft.
Elke blog begint met: ‘We weten dat jullie verveeld raken van onze bloederige beelden. Maar we zullen een beroep op jullie blijvendoen’.
Waarom wenden wij ons in het Westen af van dergelijke bloederige beelden?
EenVandaag besteedde er aandacht aan, zaterdag 24 februari, NPO2.

trouw slachtoffer pdf website

De Duitse bondskanselier was te veel bezig met haar imago en met haar angst voor verkeerde tv-beelden.

Over nieuwe media is de ene groep altijd lyrisch, anderen voorzien de ondergang van de beschaving. De woede die opkomt na de ontmaskering van de ‘feministische producer van Hollywood’ kunnen we deels aan de sociale media wijten. Twitter voorop.

Nu de ‘rechtsorde’ steeds vaker ‘ernstig geschokt’ is en alom de roep klinkt om nog strengere straffen is het misschien tijd voor burgerparticipatie in de rechtspraak.
Maar daar willen de rechters niet aan.

Slotaflevering Groene-serie Emotionalisering van het strafrecht

NB
Deze wordt onderdeel van het begin 2018 bij AUP te verschijnen boek:
‘Hoeveel recht heeft de emotie?’

DUITSE VERKIEZINGEN
De Duitse mainstream media – vooral de publieke omroep – steunen Merkel door dik en dun, maar toch verschijnen er barsten in haar beeld. En terecht.

‘Laat daders levensdelicten niet in buurt nabestaanden reïntegreren’
DIDD, Radio 1, vrijdag 15 september 2017, 18:33 uur
‘Daders moeten kunnen reïntegreren om terug de samenleving in te gaan. Alleen hoeft dat niet twee straten verderop van waar de slachtoffers wonen.’ Dat zei VVD Tweede Kamerlid Foort van Oosten in Dit is de Dag. Hoogleraar Ontwikkelingen in de Publieke Opinie Henri Beunders vindt dat daders die hun straf hebben uitgezeten een tweede kans verdienen, ook al is dat in de stad van de slachtoffers. ‘Nederland is een klein land, waar moet je anders met ze naar toe? Je belandt in een eindeloze situatie, je zou dan van Sint-Maarten een soort Guantanamo Bay moeten maken. Je hebt het eigenlijk over verbanning uit Nederland, dat gaat mij te ver.’

Van boekdrukkunst, schrijvende pers, radio, televisie, sms en internet tot Facebook en Twitter: bijna elk nieuw medium veroorzaakt hysterie. En bijna altijd eenmalig. Met soms grote, soms onbenullige gevolgen.

Waarom stemt de kiezer soms op iemand die zo veel mogelijk op hem zelf lijkt? En soms op iemand die in bijna alles het tegendeel is?

Hoe kan het dat hele stations worden omgebouwd terwijl misschien één promille van de bevolking ‘in transitie’ is van het ene geslacht naar het andere? Hebben alle politiek-sociale acties historisch eenzelfde verloop, en afloop?

Op 31 augustus 1997 staat de wereld stil als Diana samen met haar minnaar en chauffeur verongelukt in een Parijse tunnel en om het leven komt. Dionne Stax spreekt bij de plek des onheils met beveiliger Ken Wharfe. De rouw in Engeland neigde naar massahysterie. Hoogleraar Henri Beunders verklaart waarom dit verschijnsel zich sindsdien ook in Nederland voordoet. Butler Paul Burrell, journalist Charles Rae, correspondent Lia van Bekhoven en historicus Christopher Lee plaatsen Diana in haar tijd. Pia Dijkstra vertelt hoe het nieuws werd gebracht. Tenslotte: laat Diana een veranderde monarchie na?
Dinsdagavond NPO 2, 21.10-21.50; 1, 8, 15, 22 en 29 augustus 2017

BNR-radiogesprek met presentator Jörgen Rayman en historicus Jaco Pekelder over de effecten op de mens van terreuraanslagen als die in Barcelona op 17 augustus 2017.

SGP-leider Kees van der Staaij schreef een opiniestuk in de Amerikaanse conservatieve krant Wall Street Journal waarin hij zijn zorg uit over de steeds ruimere euthanasiepraktijk in Nederland. De kop luidde: ‘In the Netherlands, the Doctor Will Kill You Now’.

Onder invloed van de waan van de dag heeft de rechter anno 2017 meer oog voor het ‘conflict achter het geschil, voor de psychologie van dat conflict’. Hij lijkt daarmee getransformeerd te zijn van een autoriteit met een mythisch gezag naar een maatschappelijk werker.

Naast het uiten van een overdosis opgekropte emoties, geven de kiezers ook een rationeel oordeel over de prestaties van de zittende regering.

Rechters straffen langer en in de vonnissen wordt vaker gesproken over de ‘geschokte rechtsorde’. Hoeveel invloed hebben de media en de opgewonden burger op de rechtspraak? ‘Wij trekken een grens, een pedo is géén mens!’

Met de uitbreiding van het spreekrecht voor slachtoffers van misdrijven treedt er een verharding op van de houding tegenover daders. Doordat het slachtoffer centraal staat worden emoties doorslaggevend in een rechtszaak. Maar: ‘Het strafrecht is geen vergeldingsmachine.’

Doorsluizen tot de buren de deur dichtgooien: dat kon nooit goed gaan. Oude demonen duiken weer op.

Kohl en Mitterrand hebben niet voor niets hand in hand gestaan, in 1984, voor dat knekelhuis in Douaumont. Nemen we nu definitief afscheid van ‘Schengen’, dan rukken we ook die handen uit elkaar. Dat zou fataal zijn, betoogt Henri Beunders.

Van wereldkampioen vluchtelingenopvang tot land vol twijfel. ‘Keulen’ heeft een einde gemaakt aan de ogenschijnlijk eensgezinde barmhartigheid van de Duitsers. Hoe het asieldebat de Duitsers een spiegel voorhoudt en diepe verdeeldheid zaait.

Het nationalisme rukt op in Europa. Van het virtuele succes van de PVV en de electorale opmars van Front National, tot de enorme verkiezingszege van de nationaal conservatieven in Polen. Historicus Henri Beunders trekt een parallel met 1914, de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. ‘Ik maak me ernstig zorgen over de  toekomst van de Europese Unie’.

Dit is het Jaar van de Grens. Het openen ervan is een slecht idee, betoogt Henri Beunders. Maar het hermetisch sluiten ook.

Geheel in lijn met de ‘participatiesamenleving’ die het kabinet-Rutte II voor ogen heeft, proberen talloze burgerplatforms de lokale democratie te revitaliseren. Maar de politiek doet er vooralsnog niets mee.

Snelle omslagen in ‘de openbare mening’ zijn nauwelijks te voorspellen. Wel bieden de ‘aanrandingsrellen’ op oudjaarsavond in Keulen door mensen met een ‘migratie-achtergrond’ een röntgenfoto van de wisselwerking tussen machten, media, mensen en mening. Een week na dato gieren de meningen door op Twitter en Facebook, met onder andere een open brief aan de bondskanselier van een boze Duitse schrijfster. Waarom kwam de berichtgeving zo laat?

Link naar volledig artikel:

Het journaal is voor publicist en hoogleraar Henri Beunders een rustpunt op de dag. Hij maakt zich zorgen over de razendsnelle opmars van het aanbod van nieuws, die is uitgemond in chaos en hysterie.

Als reactie op de aanslagen in Parijs viert het nationalisme hoogtij. Dat doet denken aan de zomer van 1914, aan het begin van WOI.

Link naar volledig artikel:

Duitsland dreigt verscheurd te raken door de komst van de vele vluchtelingen en door het feit dat dit voornamelijk in economische termen wordt vertaald. Kijk daarmee uit, schrijft Henri Beunders.

Met het lot van Volkswagen staat of valt misschien wel Merkel, misschien wel het huidige Duitsland.

Henri Beunders, ooit correspondent in Berlijn, reist door Duitsland en beschrijft in brieven aan het Duitsland Instituut hoe het land ervoor staat.

Link naar column 1: Berlijn
Link naar column 2: München
Link naar column 3: Merkel

Vernieuwing van de democratie is onontkoombaar, maar te hoge verwachtingen kunnen omslaan in teleurstelling. Afgelopen zomer constateerde Henri Beunders in Amerika dat het politieke idee van de burgerbetrokkenheid weer terug is bij af.

De viering van 25 jaar eenheid in Duitsland is overschaduwd door de toestroom van vluchtelingen. De welkomstcultuur van begin september is omgeslagen in twijfel. ‘Onze Leitkultur mag niet ter discussie staan.’

Na de foto van peuter Alan op het strand van Turkije sloeg vooral in Noordwest-Europa machteloosheid jegens de vluchtelingen om in mededogen en hulpbereidheid. Maar nu is het in Europa ieder voor zich. Leidt overdadige moed tot roekeloosheid?

‘Een tijd ontdaan van geloof, maar doodsbenauwd voor scepsis’, zo typeerde John Stuart Mill het oude Victoriaanse Engeland. Anno nu lijkt politieke correctheid opnieuw de kern van de westerse cultuur te zijn.

Richt een onafhankelijk fonds op om lokale media ‘nu op sterven na dood’ te revitaliseren, aldus Henri Beunders, Annelies van der Horst en Justin de Kleuver.

Acht miljoen mensen zitten zonder lokaal nieuws, blijkt uit onderzoek. Driekwart van de gemeenten heeft straks geen pers meer die controleert.

Het Journaal op zwart toont onze kwetsbaarheid. De autoriteiten zien niet in dat soms alleen de radio nog werkt, vindt Henri Beunders.

Lees meer

De westerse film- en fantasy-cultuur is doordesemd van cynisme, van pakken wat je pakken kunt zonder enige moraal, desnoods met een bijl of mitrailleur. Zo is het leven om ons heen immers ook. Maar waarom kunnen wij de onthoofdingen van IS dan niet aanzien?

Welke gevolgen hebben nieuwe media voor onze blik op de wereld om ons heen? Velen koesterden er hoge verwachtingen van. De wereld zou een dorp worden; een universeel gesprekscentrum waarin mensen van heel diverse achtergronden dichter tot elkaar zouden worden gebracht. Het tegendeel is echter waar. De dominante tendens die nieuwe media vooralsnog lijken te bewerkstelligen is de mentale terugkeer naar het nationale, regionale en lokale. Zo fungeert internet weliswaar als een razendsnelle ‘pizzakoerier’ van informatie voor de uitruil van goederen en diensten, maar niet als platform voor dialoog en wederzijds begrip.

In sommige steden, zoals Delft, is er geen papieren krant meer. In sommige provincies zoals Flevoland evenmin. Wat zijn de gevolgen van het ontbreken van onafhankelijke papieren media die iedereen in een regio met elkaar placht te delen? Sterft er iets af als er geen platform meer is dat kan dienen als de befaamde ‘imagined community’, zoals antropoloog Benedict Anderson ooit de geschreven pers noemde, als schepper van de wording van de natiestaat, in de 19e eeuw? En van de regionale identiteit, zoals de Friese, eveneens?

Henri Beunders was correspondent Oost-Berlijn voor het NRC ten tijde van de val van de Muur. Een terugblik op deze revolutionaire periode.

25 jaar geleden op donderdag 9 november 1989 viel de Berlijnse muur. Over deze bijzondere gebeurtenis praten we met Dolores Thijs, schrijfster van de roman ‘Retour Berlin Ostbahnhof’, Ellen Siebert, die opgroeide in de DDR in het plaatsje Halle, Henri Beunders, correspondent Oost-Berlijn voor het NRC ten tijde van de val van de muur en tot slot met Friso de Zeeuw, oprichter van het DDR museum.

Nederland is niet langer het land van de nuchterheid en de beheersing, dat bleek opnieuw uit de massaal beleefde rouw na de ramp met vlucht MH17. Dat vertoon van emotie helpt om grote, onverhoopte veranderingen het hoofd te bieden.

Dit artikel verscheen op 13 november 1989 in NRC Handelsblad. Journalist Henri Beunders (61) kijkt terug: “Revolutie en wachten. Een oxymoron, onverenigbare elementen. En toch: na de Val van de Muur donderdagnacht was het vooral wachten. Wachten op de volgende doorbraak, de ‘heropening’ van het historische centrum van Berlijn, de Potsdamer Platz, op zondag de 12de gepland. En dat moest gründlich voorbereid.”

De bezorgde burger, wie kent hem niet. Boos over de vluchtelingen. Boos over de komst van een AZC. En ja, dan gaat er wel eens een steen door de ruit. Tuig? “Het is een schreeuw om aandacht”, zegt Henri Beunders.

Sociale media en behoefte aan absolute zekerheid versnellen geruchten over het ebolagevaar en kunnen paniek veroorzaken. Gezond verstand is nodig om paniek te voorkomen, constateert Henri Beunders.

Het Schotse referendum bewijst dat alleen een ja of nee van kiezers ongeschikt is voor ingewikkelde kwesties als onafhankelijkheid of een nieuwe Grondwet. Na de uitspraak is een land meestal verder van huis, ook in het Schotse geval, vindt Henri Beunders.

Kennis doet er weinig toe. In tijden van crises wint de emotie ’t toch, schrijft Henri Beunders.

In 1979 drukte Christopher Lasch met een dreun een stempel op het leven van zijn Amerikaanse landgenoten. Hij hekelde hun hedonistische, materialistische zelfliefde. Anno 2014 is ‘narcisme’ opnieuw de grote zondebok. Iedereen schreeuwt op Facebook en Twitter om aandacht.

Waardige dienst in een statige kerk, met bijvoorbeeld een kranslegging, minuut stilte, en alles live op tv. Zo stelde Henri Beunders, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, zich de dag van nationale rouw voor die hij deze week bepleitte.

Toen AH-medewerkers in 2002 een dief mishandelden en prins Bernhard de boete wilde betalen, was links-intellectueel Nederland verontwaardigd. Nu, bij het juweliersdrama, zijn ze verontrustend neutraal, constateert Henri Beunders.

In drie van de vier grote steden hebben de hogeropgeleiden de macht gegrepen. De kloof loopt niet langer tussen links en rechts, maar tussen hoog en laag, stelt hoogleraar Henri Beunders.

Geen 55 of 45 procent opkomst maar 5 procent of nog minder: mislukte verkiezingen vandaag leiden over twee of vier jaar tot een stelsel met directe democratie.

Aan de vooravond van de Syrië-conferentie zijn er foto’s opgedoken, waaruit zou blijken dat het bewind van president Assad zich schuldig maakt aan systematische moord- en martelpraktijken. Volgens drie vooraanstaande internationale juristen zijn de foto’s het bewijs dat het regime Assad op grote schaal gevangenen vermoordt en martelt. In deze aflevering van EenVandaag gesprekken met journalist Hans Jaap Melissen en met Henri Beunders, mediahoogleraar. In hoeverre zijn dit soort beelden betrouwbaar en in hoeverre beïnvloeden zulke schokkende foto’s de vredesconferentie over Syrië?

Het zijn niet alleen toptijden voor supermarkten, ook de verkoper van de straatkrant profiteert goed van de feestdagen. Waar we de straatkrantverkoper het hele jaar door links laten liggen, kopen we met de feestdagen toch maar zo’n krantje. Henri Beunders heeft daar wel een verklaring voor: “De man van de straatkrant doet mensen al snel denken aan het meisje met de zwavelstokjes uit het boek van Charles Dickens.” Volgens Beunders zijn we vrijgeviger rond de kerstdagen, omdat we het nieuwe jaar met een schone lei willen beginnen. “Daarom doen we aan het eind van het oude jaar nog snel iets goeds.”

Link naar bron

Facebookstatus: opgewonden. Kijk niet raar op als je steeds vaker dit soort updates voorbij ziet komen op sociale media. Emoties delen wordt dé jongerentrend van 2014. De teksten en plaatjes die we via social media de wereld in sturen, voorzien niet in de behoefte aan echt contact, zegt Henri. Dus nu de technische mogelijkheden om emoties te delen opkomen, is het logisch dat jongeren daar op in springen. “Het lijkt me een gezonde reactie.”

De discussie steekt al jaren de kop op, maar woedt nu heftiger dan ooit: Zwarte Piet roept bij zowel voor- als tegenstanders heftige emoties op. Nu de traditie sinds afgelopen zaterdag op de radar van de Verenigde Naties staat, lijkt de beer volledig los.

De politie begeeft zich meer en meer actief op social media als Twitter en Facebook. Hierop worden opsporingsberichten, getuigenoproepen, informatie over aanhoudingen en tips om criminaliteit te voorkomen geplaatst. Maar de politie slaat soms wel eens door op social media, waardoor klopjachten ontstaan of foutieve informatie op het wereldwijde web komt. Dat stelt Henri Beunders, hoogleraar Geschiedenis van Maatschappij, Media en Cultuur aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

De kans bestaat dat slachtoffers van een misdrijf of hun familie binnenkort zelf wraak nemen op de daders. De snelle verspreiding van foto’s en persoonsgegevens via sociale media kunnen daartoe leiden. “Het gevaar voor eigenrichting ligt op de loer”, zegt prof. Henri Beunders, hoogleraar Geschiedenis van Maatschappij, Media en Cultuur aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

De populariteit van Oranje is groot, maar broos. de monarchie is ‘gemoderniseerd’, ze won de steun van de progressieve elite, maar verloor die van het gewone volk.

Als je de premiers sinds 1900 de revue laat passeren, komen er wel meer in aanmerking voor het predicaat ‘beste’. Ruud Lubbers had de juiste derde weg gevonden tussen markt en staat, vindt Henri Beunders.

Ons land scoort goed in de top-10 gelukkigste landen, maar of de opheffing van het wapenembargo tegen Syrië een handige move was, daar lopen de meningen over uiteen. Het nieuws van vandaag door de ogen van Henri Beunders, hoogleraar Geschiedenis van Maatschappij, Media en Cultuur aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

Link naar bron

Het establishment en de meeste media waren vol lof over koningin Beatrix. Onder laagopgeleiden, het voormalige ‘Oranjeplebs’, is de liefde voor het koningshuis juist bekoeld. Zoek hen op, adviseert Henri Beunders.

Het is de negende editie van het Glazen Huis. Ook dit jaar lijkt het drukker dan ooit: de magie van het Glazen Huis is nog niet uitgewerkt. Mediadeskundige Henri Beunders: ‘Iedereen wil meedoen, raakt bevangen in zo’n massahysterie’.

De mens beschikt over steeds nieuwe communicatiemiddelen, maar genetisch blijft hij dezelfde, met dezelfde angsten en verlangens als de eerste homo sapiens. Bestreed men elkaar vroeger met pamfletten en kronieken, tegenwoordig zijn de sociale media de uitlaatklep.

Mediadeskundige Henri Beunders geeft commentaar op de manipulatie van beelden en het gebruik van social media, waarmee tijdens oorlogen wordt getracht om de publieke opinie te beinvloeden. ‘Dat is ’the fog of war’. Pas na afloop van de oorlog kunnen historici mogelijk de feiten reconstrueren’.

Hoogleraar geschiedenis cultuur en media Henri Beunders over de rol van traditionele media inzake de rellen in Haren.

Youp van t Hek gaf het goede voorbeeld en klaagde ruim een jaar geleden T-Mobile aan de twitter-schandpaal omdat zijn zoon er van het kastje naar de muur gestuurd werd. Na 1 of 2 tweets van Youp was het probleem opgelost. Via no-time bereikt een klacht op twitter honderdduizenden consumenten. Klagen op twitter helpt. Maar het heeft ook een keerzijde. Twitter trekt een riool aan anonieme zeikers aan die het leuk vinden op alles en iedereen te schelden. En ja ook ik ben er af en toe zo één, zoals bv vanochtend, maar ik doe het met mate en zo min mogelijk op de persoon. En ja het lucht wel op! Ik zie aan de ene kant de zegeningen van Twitter, maar het is tegelijk ook een platform voor nobodys die hun opgespaarde frustratie dagelijks willen spuien. Daarom zeg ik: Twitter is de nieuwe klaagmuur! Joost Eerdmans in gesprek met hoogleraar Henri Beunders en internetgoeroe Danny Mekic.

De discussie rond de rapportage over het ongeluk van prins Friso is hoog opgelopen. Had het NRC Handelsblad anders kunnen berichtgeven. Hoogleraar Geschiedenis, Media en Cultuur Henri Beunders en hoofdredacteur van de NRC Peter Vandermeersch reageren in deze uitzending.

De kijkcijfers voor realityprogramma Oh Oh Cherso zijn opgelopen tot 1,4 miljoen. Maar waarom kijken zoveel mensen naar dit programma, waarin acht Haagse jongeren vakantie vieren?

De opkomst van PVV-leider Geert Wilders is mede te danken aan de jarenlange aandacht voor hem en zijn uitspraken in de Nederlandse media. Die conclusie trekt de Volkskrant uit het rapport van de Nederlandse Nieuwsmonitor over de berichtgeving rondom Wilders. ‘Onzin’, zegt hoogleraar maatschappij en media Henri Beunders in NL-Magazine.

3fm-dj Giel Beelen presenteert deze week zijn radioprogramma vanuit Uruzgan. Hij is niet bepaald de eerste burger die de trip waagt: een grote stroom journalisten en BN-ers trok in de afgelopen tijd naar Kamp Holland. Defensie gaf bijna iedereen een plekje. Maar is dat wel zo verstandig? We praten er over met hoogleraar van de Geschiedenis van de Maatschappij, Media en Cultuur Henri Beunders en aan de telefoon is Giel Beelen vanuit Uruzgan.

‘The Bunker’ is de nieuwe, Nederlandse, reallifesoap op internet. Een toevoeging aan het rijtje Big Brother, Fear Factor en De Gouden Kooi. In een bunker wordt een groep mensen afgesloten van de buitenwereld, en kijkers kunnen sinds vandaag via internet invloed uitoefenen op de ontwikkelingen. Zijn we reality-moe, of is dit een goede aanvulling in het genre? We praten erover met één van de initiatiefnemers van The Bunker, Bart Spring in ’t Veld, en met mediaprofessor Henri Beunders, die een boek heeft geschreven over Big Brother.

Relschoppers houden nu al vijf dagen Londen en andere Britse steden in hun greep. Nooit eerder plunderden en vernielden ontevreden jongeren op zo’n grote schaal. Historicus Henri Beunders doet al jarenlang onderzoek naar het ontstaan van burgerprotest. Van de boerenopstanden in de 14e eeuw tot de rellen in Hoek van Holland twee jaar geleden.

Vanochtend is het geruchtmakende proces tegen PVV-leider Geert Wilders afgerond, waarmee na bijna twee en een half jaar procederen een eind komt aan het ‘proces van de eeuw’. Wilders stond sinds 2009 terecht wegens discriminatie en haatzaaien tegen moslims. De uitspraak van de rechter volgt op donderdag 23 juni. Werd het ook het proces van de eeuw? Wat heeft de vervolging van Wilders opgeleverd? EenVandaag maakt de balans op met strafpleiter Gerard Spong, mediaprofessor Henri Beunders en oud-politicus Jan Marijnissen.

In Z.O.Z. praat Anil Ramdas over de boosheid in de samenleving, die zich volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau concentreert bij mensen die laagopgeleid zijn, de Telegraaf lezen, veelal in Limburg wonen en op de PVV stemmen. Men klaagt over verruwing, hufterigheid, gebrek aan respect. En over allochtonen. ‘Het onbehagen is meer dan gewone chagrijn,’ legt onderzoeker Paul Dekker van het Planbureau uit. ‘Het betekent dat men vindt dat er dingen fout gaan in de samenleving, maar dat men er niets aan kan doen. Die machteloosheid is kenmerkend.’ Volgens mediadeskundige Henri Beunders doet de overheid zelf mee aan de verruwing: ‘De benaming ‘verkeershufters’ komt van de overheid vandaan. Het is volgens mij belangrijker om de boosheid te verklaren, dan het alleen te peilen.’

Niemand wil de schuld van de breuk, ook al zeggen experts dat het tegenwoordig echt geen stemmen meer kost. Toch draaien de spindoctors van de partijen deze dagen overuren. Zij moeten de woorden zoeken die de kiezers onbewust een bepaalde kant opsturen. Zo wist het CDA Wouter Bos bij de vorige verkiezingen neer te zetten als ‘draaikont’, een term die regelrecht uit de Amerikaanse verkiezingscampagne van George W. Bush kwam. De PvdA probeert het CDA als zondebok aan te wijzen door Maxime Verhagen als kwade genius neer te zetten. Aandacht voor het spinnen met schrijver Jan Kuitenbrouwer en hoogleraar Henri Beunders.

Het actieve burgerschap bloeit. We wachten niet langer op de overheid, daar hebben we meer last dan profijt van. Steeds meer Nederlanders willen zichzelf beturen. ‘Hoera voor de actieve, naar autonomie strevende burger die hart heeft voor de buurt, en voor zichzelf’.

Vroeger stonden de babyboomers voor groei en de opbouwjaren. Nu krijgen ze de schuld van de crisis, in plaats van de ‘bonusgraaiers’, vindt Henri Beunders.

Elk nieuw medium levert een enkel massaal incident op.

Door de rellen in Haren komen er vast nieuwe, te zware veiligheidseisen die een geheel ander incident later niet zullen voorkomen, stelt Henri Beunders.

Door internet kan iedereen op gelijkwaardige wijze meedoen aan het publieke debat, zodat vanzelf ‘de publieke opinie’ of zelfs ‘de volkswil’ zal komen bovenborrelen. De droom van Rousseau. Geruststellend is het niet.

Na het rapport-Deetman, over seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk, werd vergelding en opheffing van verjaring geëist. Wat een verschil met de vergevingsgezindheid van Václav Havel, schrijft Henri Beunders.

Nederland kenmerkt zich niet meer door eenheid, maar door  verscheidenheid. Er is geen gedeelde moraal meer en iedereen vlucht naar  zijn eigen eilandje. Zeg me uw postcode en ik zal u zeggen wat u stemt.

De voorhoede van journalisten, schrijvers en kunstenaars heeft zich aangepast aan de commerciële mediacultuur. Wil een nieuwe culturele elite zich vormen, dan zal dat moeten gebeuren in isolement, ver weg van de media.

Net als rond 1900 sluit de samenleving lager opgeleiden uit. Deze beweging is terug te zien in het parlement. Negen op de tien Tweede Kamerleden zijn hoger opgeleid. Wie quota voor vrouwen wil, zou deze ook kunnen bepleiten voor lager opgeleiden , betoogt Henri Beunders.

Wat is er geworden van de ambities op de allereerste televisieavond, morgen precies zestig jaar geleden? Mediahistoricus Henri Beunders bekijkt de canon: geen “venster op de wereld”, maar het “bewegende zelfbeeld van een natie in een goed humeur”.

Het succes van het ‘Neda-filmpje’, dat de Iraanse protesten samenvatte, laat scherp zien dat hoe door moedwil, misverstand en toeval een beeld  kan uitgroeien tot een onsterfelijk icoon. Net als de foto’s van Che en  Obama. We hebben zulke bevroren momenten nodig.

Lees meer

Politici verwachten teveel van internet als wonderbaarlijk communicatiemiddel. Blijf de burgers ook lijfelijk opzoeken, adviseert Henri Beunders.

“Mijn machine maakt mogelijk wat nu nog niet kan”, schreef Karel van het Reve in 1983, aan de vooravond van de digitale revolutie. Hoe staan we er in 2011 voor? Henri Beunders opent een nieuwe serie. Je kunt geen tv aanzetten, of het gaat over twitter. Op werk en feestje komt na het ‘kon je het vinden?’ en ‘wat een weer?’ als derde vraag ongeveer ’twitter jij al?’ En volgt er weer een nieuwe Afscheiding der Geesten: de gelovigen hier en de haters daar. Weer, omdat dit gisteren bij het sms’en het geval was, en eergisteren bij die mobiele telefoon als zodanig. Toen was het ‘Ik ben, dus mobiel!’ versus ‘Mobieltjes is voor debieltjes’.

Kwajongens zijn al eeuwen de grootste boeven van allemaal. Sinds het moderne, mobiele Nederland vorm kreeg, rond 1870, zijn Tucht en Orde de trefwoorden geweest van de burgerlijke moraal. Maar als de repressie hard was, brak oproer uit. Toen slaagde het beschavingsoffensief. Nu roept iedereen alleen om repressie, camera’s en wijkverboden. Het is een fataal verschil, dat averechtse gevolgen kan hebben.

Lees meer

Populaire intellectuelen en BN’ers verzetten zich luidruchtig tegen het nieuwe kabinet. Maar waarom heeft het allemaal geen enkel effect, vraagt historicus Henri Beunders zich af? Misschien zouden die alarmisten meer in de Bijbel moeten lezen. Daarin staat tenslotte de kern van de makke waar links momenteel aan lijdt.

Dankzij internet, hyves en twitter bloeit het gerucht als krachtig communicatiemiddel, zo bleek in de dagen voor en na Koninginnedag. Zou Beatrix haar abdicatie aankondigen, was er een zwarte man uit de auto De verzuchting klinkt alom: mag dit gedebatteer, dit getwitter afgelopen zijn? Geef dat biljet, we vullen wat in, en ga dan zo snel mogelijk opzij, want jullie belemmeren het zicht op de voorbeschouwers van het WK.

Verder lezen “Afgestompt naar de stembus”

Niet de rechter maar de mensen maken uit wat fatsoenlijke journalistiek is. De bladen schikken zich. Daar heeft Pechtold gelijk in. Alexander Pechtold is de redelijkheid zelve. Na de vuilnisbakkenjournalistiek van de Audax-bladen Weekend en HP/De Tijd belde hij zondag Weekend-hoofdredacteur Marc van der Linden op. En faxte hem beleefdheidshalve het kritische artikel dat hij de volgende dag in de Volkskrant zou publiceren. De kern: hij wil niet dat de rechter bepaalt wat fatsoenlijke en onfatsoenlijke journalistieke methoden zijn. Pechtold prefereert een discussie over de grenzen van de privacy van anderen met de verantwoordelijke journalisten zelf, en met “de samenleving”.

Politici zijn bijna permanent live te volgen, via televisie, blogs, twitter, etcetera. Ze geloven, aldus Henri Beunders, dat ze overal een mening over moeten ventileren en dat ze zich via alle denkbare  communicatiemiddelen  over de  persoonlijkste zaken moeten uitlaten.  Maar wat levert dat op?

Hoe wordt een foto een icoon? De historici Henri Beunders en Martijn Kleppe onderzoeken hoe die ene foto, van de man die twintig jaar geleden een colonne Chinese tanks tot stilstand bracht, op tijdschriftencovers, posters en koffiemokken belandde.

Dankzij internet, hyves en twitter bloeit het gerucht als krachtig communicatiemiddel, zo bleek in de dagen voor en na Koninginnedag. Zou Beatrix haar abdicatie aankondigen, was er een zwarte man uit de auto van de dader gesprongen? Volgens hoogleraar mediageschiedenis Henri Beunders is het belangrijk dat in onzekere, angstige tijden politieke leiders “klare wijn schenken”.

Henri Beunders was onlangs te gast bij de nederlandse missie in Afghanistan om de ‘communicatie’ te bestuderen. Hij vergelijkt de situatie nu met die in 1987, toen hij het land ook bezocht. Zouden wij het beter doen dan de Russen, met al onze goede wil, met al onze projecten en projectjes?

We leven in een tijd van snel-snel-snel, en toch is het luisterboek in opmars. Raar eigenlijk, want door een boek heen razen gaat dan niet. Henri Beunders verklaart deze paradoxale terugkeer naar de orale cultuur uit onze behoefte aan intimiteit: we willen direct contact met de schrijver, de schepper van wat je lief is.

Bijna elke oorlog kent zijn verrassingen. Ook de militaire missie in Uruzgan. Het ongekend massieve, en voor Defensie succesvolle, mediaoffensief met ‘embedded journalism’ wordt verstoord door de onverwachte kritiek van de eigen militairen op de missie via internet: door ‘friendly fire’ dus. De reguliere journalistiek moet zich onafhankelijker opstellen tegenover Defensie, de balans in de berichtgeving over heel Afghanistan moet beter.

Politiek beslecht je niet op internet. Om echt te imponeren, moet je lijfelijk aanwezig zijn en doodsverachting tonen. Zoals Sarah Palin doet, meent Henri Beunders.

Vroeger was alles beter. Of toch niet? Henri Beunders constateert dat we omspoeld worden door een vloedgolf van nostalgie. „Maar deze levenshouding is psychologisch ’normaler’ te noemen dan de lange periode van vooruitgangsgeloof die er in het Westen aan vooraf is gegaan.”

De aanhoudende boodschap dat het slecht gaat met de aarde – dezer dagen ook weer vanaf de milieutop op Bali – bezorgt ons gevoelens van schuld en schaamte. Henri Beunders onderzoekt het hedendaagse
doemdenken. „Waarom verdween het idee dat wij erin zouden slagen een aarde vol welvaart, geluk en gelijkheid te creëren?”

McCain in het Witte Huis een ramp vinden, is één ding. Maar wat zijn de argumenten? Waren Democratische presidenten altijd beter voor Nederland? De voorliefde van West-Europa voor Obama is tot irrationele proporties gegroeid. Wat Idols is voor pubers, is Obama voor politici, en een groot deel van het publiek. In Berlijn kwamen een paar honderdduizend Duitsers hun idool Obama toejuichen. Bij een engel hoort een duivel, en dat is nu dus John McCain.

Verder lezen “De bittertafel van Bussemaker”

Wat voor Amerika goed lijkt, change met Obama, wordt voor Nederland niet gewenst. Het is te ordinair. Vlak voor Super Tuesday kopte gratis krant De Dag: ‘Den Haag kiest Obama’. Behalve het gros van de Kamerleden zei ook vice-premier Wouter Bos te hopen dat Barack Obama zal winnen. Over de enorme belangstelling voor Super Tuesday en de uitkomst in november zei SP-leider Jan Marijnissen: ‘Het is eigenlijk ook onze president’. Hier en daar kun je geluiden horen dat wij wegens de grote macht van Amerika over ons leven ook stemrecht zouden moeten hebben.

Lees meer

Wij knippen als moedwillig de belangen van de partij worden geschaad, zei de SP-secretaris in Nova over de schorsing van de hoofdredacteur van het partijblad Tribune. Zij had geweigerd een kritisch artikel over de SP in te trekken. Aan die uitleg had vast geen doctor spin zitten sleutelen.

“Vulnerability” and “tolerance” are pretty vague notions. A lot of suggestions, images, and good intentions cling to them, while scientific clarity is virtually absent. The same goes for the Netherlands. Abroad, my country had the image of a tolerant, liberal, and free society, a place where things could be said and done that were forbidden elsewhere. So the question is: how on earth did this country turn into a battlefield due to a clash of civilizations almost overnight?

I will try to explain to you how and why in the past decades the Netherlands became so vulnerable that in 2002 a political revolt broke out quite unexpectedly, a revolt that lasted for years and still is not over yet. The crisis resulted in two people becoming victims of political killings, while a third had to flee the country. Because all three of these people were liberal individualists who criticized two types of religion—the political-cultural left, or “Red Church,” and fundamentalist Islam—I will refer to them as the unholy trinity, an unholy trinity that had to be exorcized to restore the peace.

‘Onthulling militaire missies altijd fasegewijs’ Het martelbericht over ‘onze jongens’ in Irak blijkt onjuist. Beelden hadden nog meer impact gehad, menen Henri Beunders en Marjolein Vos.

Verder lezen “Abu Ghraib was bewijs voor ‘onze martelingen’”

Al Gore en Hans Goslinga suggereren een diepe kloof tussen woord en beeld, feiten en sensatie, nuchterheid en hype, ratio en emotie. Onzin, vindt Henri Beunders. Als mensen zelf in een diepe crisis verkeren, of alom een diepe crisis ontwaren, dan treedt niet zelden het aloude manicheïstische mechanisme in werking van scheiding tussen goed en kwaad. En van het aanwijzen van de zondebok die de crisis heeft veroorzaakt.

Celebrity Diplomacy is een prima manier om rampenmoeheid tegen te gaan. Popsterren en acteurs die zich bij de G8 inzetten voor een betere wereld brengen nieuwe energie in kwesties waar de traditionele diplomatie niets uithaalt, vindt Henri Beunders.

Verder lezen “Red de wereld met beroemdheden”

Het rumoer over Lucifer van Connie Palmen en het rumoer over Geert Wilders’ nieuwste actie tegen ‘de moslims’ viel in dezelfde week, de Boekenweek. Toeval? Nee. De Feindmarkierung in het geval van Wilders is dezelfde als de Feindmarkierung door Palmen van Peter Schat. Even bekrompen als harteloos.

Verder lezen “De bittere gelijkenis tussen Geert Wilders en Connie Palmen”

Verder lezen “PvdA ziet overal populisten”

Dé theorie over ‘de mediacratie’? Weg ermee. Verkiezingsonderzoek verkeert in crisis Met zoveel zwevende kiezers is het vandaag tijd voor domme vragen, vindt Henri Beunders. ‘Gillend gek’ werden politici volgens GroenLinks-leider Femke Halsema van de dagelijkse opiniepeilingen. Maar waarom eigenlijk? Omdat een groot deel van de 12,3 miljoen Nederlanders die vandaag naar de stembus kunnen tot (eer-)gisteren/vanmorgen nog geen keuze hadden kunnen maken?

Verder lezen “22 november: De dag voor domme vragen”

De koelbloedigheid van de Britten bevreemdt veel buitenlanders. Zij begrijpen niet waarom Londen na ‘7/7’ niet hetzelfde trauma doormaakt als New York na ‘9/11’ of Madrid na ‘3/11’. Dat komt vooral door de mix van het juiste woord en de regie over de beelden, meent Henri Beunders.

Verder lezen “Sobere media-aanpak vermindert angst na aanslag”

De politie houdt de pers meer buiten de deur. Het gevolg: veel voorlichting maar weinig informatie. De burger verdient beter, vindt Henri Beunders.

De rol van de persoonlijkheid in de geschiedenis en van de relatie die groepen mensen of de hele bevolking daarmee ontwikkelen, wordt onderschat, meent Henri Beunders.

Critici als Elsbeth Etty worden radeloos als ze niet alles kunnen veroordelen wat media en cultuur voortbrengen, meent Henri Beunders. `Of wij nu hoog of laag springen, wij Nederlanders zijn allen burgerlijk, van den notaris tot den dichter en van den baron tot den proletariër”, schreef Johan Huizinga in 1934 in zijn Nederland’s Geesteskenmerk.

Verder lezen “Waarom mag ik geen middlebrow zijn?”

`De Prins spreekt’ is een journalistieke scoop van de eerste orde. Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Broertjes en redacteur Jan Tromp mogen er een prijs voor ontvangen. Maar er zijn ook journalistieke schaduwkanten. De prins heeft de pers vanaf 1936 tot 2004 `ingepakt’. Broertjes en Tromp schrijven: ,,Hij verlangde dat de banden na gebruik vernietigd zouden worden. En dat is gebeurd. Niet de band met het gesprek, maar het verslag ervan was voor de geschiedenis.”

Verder lezen “Banden zijn ook essentiële bronnen”

De eigen nieuwsgaring door Nederlandse media in Irak staat in verhouding tot de hoeveelheid meningen, analyses, hoofdartikelen en columns als een dwerg tot een reus. Een wanverhouding dus. Met name op televisie wreekt zich deze wanverhouding. Het resultaat is namelijk dat de tv vooral beelden uitzendt die het binnenkrijgt van persbureaus of Al Jazeera of, helemaal gratis, van de kant van terroristen zelf die de camera graag hanteren in hun strijd. Het zijn vooral beelden van aanslagen, of van gegijzelde burgers van lidstaten van de Coalition of the Willing die hun regering smeken om in te gaan op de eisen van de gijzelnemers. Deze dubieuze emo-tv kan alleen maar het gevoel versterken dat Amerika, en Nederland ook, in een steeds uitzichtlozer oorlog is beland waaruit we zo snel mogelijk moeten terugtrekken.

Verder lezen “Irak: Nederlandse media gijzelen zichzelf”

Filosoof Paul Cliteur voelt zich bedreigd om zijn verwerping van elk geloof, zoals de islam, en trekt zich terug uit het debat. Komt er een steuncomité voor het vrije woord? Kille columnisten als Jan Blokker geven hem liever een trap na. Waarom? Omdat de eigen heilige mening hard en blind maakt.

Verder lezen “Columnisten tonen liever hun eigen gelijk dan hun hart”

Fallen Angel who’s your savior tonight
You’re surrounded by these walls of neon lights
Hungry people move like waves behind the beat
Where’s the big drum where’s the feel of body heat
Where’s the big drum where’s the feel of body heat
(Neil Young, 1995)

Verder lezen “Vandaag: Prof.dr. Henri Beunders”

De roep om meer aandacht voor de vaderlandse geschiedenis wordt gebrandmerkt als ongewenste ‘mythevorming’. Of als uitnodiging voor ‘xenofobe en reactionaire sentimenten’. Het verleden zou alleen als ‘culturele confrontatie’ interessant zijn, of als content voor de amusementsindustrie. Waarbij feiten, nut of ideologie geen maatstaf vormen.

Het zijn lichtzinnige vergissingen, aldus Henri Beunders.

Verder lezen “Waarom die taboeïsering van het Huis der Historie?”

Nederland blijft een land van moralisten en theologen, altijd op zoek naar een nieuwe duivel. Het aanwijzen van een duivel moet er voor zorgen dat zijzelf, hoezeer ze vandaag ook opvattingen huldigen die ze gisteren nog hekelden, altijd in de groep der engelen blijven.

De LPF is de nieuwe duivel, en het is geoorloofd om een ander tot aanhanger van Belzebub te verklaren, hoe zwak of onjuist de aanwijzingen van ketterij ook zijn.

Dat is mijn conclusie na het lezen van de column ‘Beheerst weldenkend’ van Elsbeth Etty in Z van vorige week. Die ging voor de helft over mijn artikel in de Volkskrant over de ‘ideologische veldslag’ tussen Amsterdam en Rotterdam.

Verder lezen “Beheerst weldenkend”

De tegenstelling tussen verstand en emotie wordt ook in deze verkiezingen telkens weer te berde gebracht. Steevast klinkt het: kiezen met je verstand is goed, je laten leiden door je emotie is slecht. Zo geldt de zwevende kiezer als oppervlakkig, wispelturig en eigenlijk dom. Zo zegt men over de invloed van de televisie dat tv de goedgebekte, goedlachse en vooral goeduitziende politicus bevoordeelt. Men spreekt laatdunkend van ‘telecratie’, ‘mediacratie’,  of, nog erger, van ‘emocratie’.

Verder lezen “De verstandige kiezer bestaat niet”

De grote aanwezige bij de Troonrede was Máxima, de grote afwezige is Pim Fortuyn, die posthuum nog altijd en zelfs in toenemende mate het politieke debat domineert. De grote gefrustreerde is de zelfbenoemde intellectuele elite. Die staat aan de zijlijn en oefent ongetwijfeld al weer op wat nieuwe scheldkannonades op de LPF en de verwording van de cultuur in het algemeen. Als de critici niet hun gescheld staken, en mee gaan denken over de oplossing van de problemen van Nederland, marginaliseren zij zich nog verder dan sinds de opkomst van Fortuyn toch al het geval was.

Verder lezen “Elite: stop het schelden, denk mee”

Met het proces tegen Volkert van der G krijgt de beeldenstrijd om de herinnering aan Pim Fortuyn een nieuwe dimensie. Door zijn vastbesloten zwijgen is Van der G. al drie maanden in het voordeel. Het idee dat ‘een gek’ zijn pistool had getrokken, was voor velen gemakkelijker te verteren dan het beeld van een fanaticus die ook vanuit zijn cel de buitenwereld nog wil domineren en met zijn ‘wilsbeschikking’ aangeeft ook liever de eigen dood af te dwingen boven het afleggen van verantwoording tegenover een wereld die niet volgens zijn regels wil leven.

Verder lezen “De indruk van een afdruk”

Rond negen uur zingt Gerard Joling het speciaal voor Pim geschreven nummer ‘At your service!’. Er volgt een minuut stilte voor de vermoorde leider, die in de hal en in de grote zaal van een metershoge foto toekijkt, zijn twee hondjes op schoot. De opluchting over de eerste prognose van 24 zetels is groot. ‘Pim kijkt van boven toe, en lacht’, zegt zijn door alle media belaagde protegé Joao, die zich voor deze dag heeft als tribuut heeft laten kaalscheren. Iedereen blij, iedereen met een mobieltje aan zijn oor. Deze revolutie is via de tv, maar evenzeer nog via internet en de mobiele telefoon geslaagd, ook als het CDA de nog grotere winnaar is.

Verder lezen “De koploze revolutie in Fort Knox”

Alle geklaag over de verwording van de politiek tot entertainment slaat de plank mis. In tijden van frustratie en verwarring, en verlangen naar verandering, geeft altijd de boodschap de doorslag, niet de media die deze verspreiden. Het is de behoefte aan een duidelijke en opwekkende boodschap die geprojecteerd wordt in de persoon die deze verkondigt.

Verder lezen “The medium is not the message”

‘Like all other nations the Dutch secretly think that they are a little smarter than the rest. But a difference with other countries is that for centuries our greatest minds have excelled at creating doubt about our national identity’. This quote is by H.M. van den Brink, the editor of a special issue (2004) of De Gids, the oldest literary and cultural monthly magazine in the Netherlands dedicated to ‘misunderstandings about the Netherlands’. I wrote about one of these misunderstandings: the self-perception as a purely altruistic anti-colonial country. After the shock of ‘the multicultural drama’ and the upheavals of the first years of the new century we have to consider the possibility that the long colonial history has left one invisible scar: a longing for ghettos.

De terreuraanslagen op elf september 2001 leidde tot veel beschouwingen. In Trouw beschreef ik de visuele aspecten ervan in ‘Het opgeblazen beeld’.

Download this publication:

Het werk van Henri Beunders lijkt een oorlogsverklaring aan mensen die de voorkeur geven aan de ‘hoge’ cultuur boven de populaire cultuur. Hij bekritiseert het schijnheilig denken, de zelfgenoegzaamheid en de luiheid van de ‘elite’. “Mensen die alleen naar pulp kijken, vind ik zielig, maar mensen die alleen maar naar Buitenhof kijken, vind ik net zo zielig.”

Rob Hartmans